Рассказ о себе на бурятском языке

1 хэшээл.

Грамматика: 1. Специфические звуки бурятского языка, обозначенные в буквах һ,ү,өө.

2. Правильное употребление местоимений.

Правильно прочитай слова, слоги и сочетания.

Һа  һэ  һо  һу  һү  һөө

Ха  хэ  хо  ху  хү  хөө

Һан  һэн  һон  һун  һүн  һөө

Хан  хэн  хон  хун  хүн  хөө

Һэм һонин   һонин хөөрэ   хара үһэн       өөрөө хөөрэ

Хэм хонин   хара хонин     һара сагаан    һайн хүн

Тематические слова к теме «ЗНАКОМСТВО»

Танилсая – познакомимся

Танилсагты – знакомьтесь

Нэрэ – имя

Һургуули – школа

Һурагша – ученик

Багша – учитель

Һурана – учится

Хүдэлнэ – работает

түрөөб – родился

оедолшон – швея

наймаашан – продавец

эмшэн – врач

Прочитай выражение:

Минии нэрэ     Танай нэрэ         Би һуранаб             Аба хүдэлнэ

Шинии нэрэ     Тэрэнэй нэрэ     Би түрөөб              Эжы — багша

Упражнение 1. Прочитайте и запомните.

ТА ЮУ ХЭДЭГБТА?                                    ТА  ЯМАР АЖАЛТАЙБТА?

        һурагшаб.                                                        багшаар

Би-   багшаб.                                                 Би —    эмшэнээр         — хүдэлнэб.

        эмшэнби.                                                        наймашанаар

Упражнение 2. Вместо точек подставьте подходящие слова.

1. …  һургуулида һурана.
2. …  һургуулида хүдэлнэ.
3. …  заводто хүдэлнэ.
4. …  хүниие эмшэлнэ.
5. …  хубсаһа наймаална.
6. …  хубсаһа оено.

Слова: наймаашан, аба, һурагша, эмшэн, оедолшон, багша.

Упражнение 3. Ответьте на вопросы.

1. Танай  нэрэ хэн бэ?
2. Та ямар фамилитайбта?
3. Та хаана түрөөбта?
4. Та хэдытэйбта?
5. Танай аба хэн гэжэ нэрэтэйб?
6. Танай эжы хаана хүдэлнэб?
7. Та сүлөөтэй сагта юу хэнэбта?

Упражнение 4. Внимательно прочитайте, переведите правильно.

Бата: — Сайн байна. Минии нэрэ Бата.

Аюна: — Здравствуйте, меня зовут Аюна.

Б.: — Би һурагша. Энэ минии дүү басаган Баярма.

А.: — Шинии дүү басаган бэрхээр һурадаг гү?

Б.: — Она любит литературу. Она выразительно рассказывает стихи.

А.: — Минии аха Буряад гүрэнэй университедтэ һурана. Тэрэ Улаан-Үдэдэ байдаг. Улаан-Үдэ гое хото.

Б.: -Ши хаана һурадаг?

А.: — Я учусь в Гусиноозерской гимназии в 6 классе.

Упражнение 5. Самостоятельно напиши монолог про себя.

Семья
Гэр бүлэ

Проект урока по бурятскому языку по УМК «Амар Мэндээ!» 3 год обучения

Класс: 4а

Тема урока: «Ши хэн болохобши?»

Цель урока: активизировать коммуникативные навыки учащихся по теме «Профессии».

Задачи:1. образовательные:

—  изучить новую лексику по теме «Профессии»;

—  практиковать в составлении монологического  и диалогического высказывания по структуре;

2. развивающие:

— развивать коммуникативные навыки;

— развивать орфографические навыки

-развитие навыка воспринимать речь на слух.

-строить высказывания по образцу и самостоятельно, способствовать развитию интеллектуальной, эмоциональной и мотивационной сферы личности учащихся

-развивать учебно-организационные умения (самостоятельная работа, самоконтроль), умение нацелить себя на выполнение поставленной задачи (учебно-организационные).

-развивать внимание, память, наблюдательность, вырабатывать стойкую мотивацию к изучению языка.

3. воспитательные:

-развивать и поддерживать устойчивый интерес к бурятскому языку, речевому и культурному общению друг с другом.

-прививать интерес к изучению бурятского языка посредством игровых моментов.

-воспитывать умение работать в парах, группах, самостоятельно.

4. практические:

-расширение словарного запаса учащихся.

-развивать умение общаться на бурятском языке.

Формирование УУД:

Личностные: положительное отношение к  процессу познания, применять правила сотрудничества;

Познавательные: воспроизводить по памяти информацию, необходимую для решения учебной задачи ,высказывать предположения, обсуждать проблемные вопросы;

Коммуникативные: участвовать в учебном диалоге и строить монологические высказывания;

Регулятивные: планировать решение учебной задачи, оценивать и корректировать свою деятельность.

Планируемые результаты:

Базовый уровень: тренировка в использовании лексико-грамматического материала в устной речи, умение вести диалог – расспрос о будущей профессии и строить монологическое высказывание.

Оборудование урока:  тематические картинки, комплекты дидактических раздаточных материалов, проектор, компьютер, презентация к уроку, магнитофон с кассетами, карточки, жетоны для оценивания себя.

Речевой материал:

лексический — названия профессий,

грамматический — речевые конструкции «Энэ хэн бэ?», «Шинии эжы хэн бэ?», «Ши хэн болохобши?»

Тип урока: комбинированный.

Вид урока: урок развития лексических и коммуникативных навыков.

Форма: традиционная с элементами ролевой игры, игровых моментов.

Элементы применяемых технологий:

• коммуникативно-ориентированного обучения

• развития познавательных интересов

• активизация учебной деятельности

• учебно-познавательная игра

• ролевая игра

• информационные технологии

• национально-регионального компонента

• здоровьесберегающая

План урока:

• Организационный момент.

• Фонетическая зарядка

• Лексико-речевая разминка (1-2)

• Актуализация лексической единицы

• Первичное закрепление лексических навыков.

• Тренировка новой лексики в речи.

• ФИЗКУЛЬТМИНУТКА

• Закрепление пройденного материала

• Активизация навыков монологической речи.

• Рефлексия деятельности

• Домашняя работа.

• Подведение итогов урока.

Ход урока

1. Организационный момент.

Приветствие:

-Сайн байна!

-Сайн!

2. Фонетическая зарядка

• Послушай и повтори. Ш-40

Баярай хүбүүн жаргалтай,

Жаргалай хүбүүн баяртай,

Буянтын басаган бэлигтэй,

Бэлигтын басаган буянтай.

3. Лексико-речевая разминка : Представьте к нам пришел… гость… познакомимся и узнаем о нем: -Ши хэн гэжэ нэрэтэйбши?

-Ши хэдытэйбши?

— Шинии эжы хэн гэжэ нэрэтэйб?

— Шинии аба хэн гэжэ нэрэтэйб?

— Ши хэнэй басагамши?

4. Актуализация лексических единиц.

Самбарта зурагууд. Энэ зурагуудые хараад гурбан бүлэг болгон хубаагты.

На доске вразброс лексические картинки. Посмотрите, пожалуйста на доску. Зай үхибүүд юу харанабта? Дети должны распределить картинки на группы: (Приложение 1)тоонууд, гэр бүлэ, мэргэжэл. (Приложение 1)

-Хэн тоолохоб? (1-2 hураха)

— Тоо тухай шүлэг хэн хөөрэхэб? (1-2 hураха)

-Хэн өөрынгөө гэр бүлэ тухай хөөрэхэб? (1-2 hураха)

-Зай , ямар бүлэгнай үлөөб? Зүб-энэ элдэб мэргэжэлнүүдэй зурагууд. Бидэ энэ хэшээлдээ хэн тухай хөөрэлдэхэ гээшэбибди? –МЭРГЭЖЭЛ-ПРОФЕССИЯ (приложение 2 повесить) (Слайд №1)

Презентация нового лексического материала (Слайд №2)

• Зураг хараад үгын удха таагаад үзыт даа….Посмотри на картинки и догадайся о значении новых слов.

Арюнын хойноhоо дабтая. Повтори за Арюной. Ш – 41.

багша hурагша

эмшэн дуушан

жолоошон барилгашан

хатаршан наймаашан

(Учитель показывает на картинках, дети хором называют слова на бурятском, затем надо выслушать каждого на бурятском языке)

hайн хадуухын тула наада наадая .Чтоб хорошо запомнить…..

• Давайте поиграем в игру «Снежный ком». Дополните список профессий.

Ученик 1: эмшэн

Ученик 2: эмшэн ба багша

Ученик 3: эмшэн, багша, барилгашан

5. Первичное закрепление лексических навыков.

Энэ хүнүүд ямар мэргэжэлтэйб гэжэ хэлэгты. (Слайд №3) Жэшээ: Энэ багша.

• Шэнэ угэнүүдые хэрэглэн ухибүүдэй эжы аба ямар мэргэжэлтэйб гэжэ хэлэгты. Скажите, используя новые слова, кто по профессии родственники этих ребят . ( отчитать по столбику: учитель, ученик) (Слайд 12)

6. Тренировка новой лексики в речи.

• Скажи, кто по профессии твои родители. Шинии аба эжы ямар мэргэжэлтэйб гэжэ хэлэгты (по фотографии )

Жэшээ: Минии эжы багша. Минии аба жолоошон.

• Узнай у одноклассников, кто по профессии их родители. Бэе бэеhээ мэдэгты аба эжытнай ямар мэргэжэлтэйб. (Слайд №13)

-Шинии эжы хэн бэ?

-Минии эжы эмшэн.

• Прочитай диалог (стр. 48.упр.6) и скажи, у кого из ребят родители имеют одинаковую профессию. Хөөрэлдөө уншаад хэлэгты, хэнэй эжы аба адли мэргэжэлтэйб?

Буянто: Сэсэг, шинии эжы хэн бэ?

Сэсэг: Минии эжы багша. Шинии?

Буянто: Багша. Минии аба барилгашан.

Сэсэг: Аяна, шинии аба эжы хэн бэ?

Аяна: Минии аба жолоошон, эжы хатаршан. Баяр, шинии ?

Баяр: Минии аба баhа жолоошон, эжы багша.

• Скажи, у кого какая профессия. Хэн ямар мэргэжэлтэйб гэжэ хэлэгты (стр 49)

Жаргалай эжы…. , аба,,,,, .

Сэсэгэй эжы….., аба……. .

Аянын эжы ….., аба ….. ,

Баярай эжы ,,,,,,, аба…… .

• Шагнаад, хэлэгты Арюна Эрдэм хоер хэн болохоо hананаб.

Прослушай и скажи, кем хотят стать Арюна и Эрдэм. Ш-42

Арюна: Би багша болохоб. Ши?

Эрдэм: Би эмшэн болохоб.

• Энэ хөөрөө уншаад, хэлэгты: Арюна, Баир, Аяна — хэн болохоо hананаб. Прочитайте рассказ и скажите, кем хочет стать Арюна, кем хочет стать Баир, кем хочет стать Аяна.

1-дэхи булэг: Минии аба эмшэн, минии эжы багша. Булад ахай абадаа адли эмшэн болохо. Туяна абгай эжыдээ адли багша болохо. Нарана дуушан болохо, би хатаршан болохоб. Бата жолоошон болохо.

2-дохи булэг: Минии нухэр хубуун Баяр гэжэ нэрэтэй. Баярай эжы хатаршан. Баярай эжы хатаршан. Баярай аба жолоошон. Баяр эжыдээ адли хатаршан болохо.

3-дахи булэг: Минии нухэр басаган Аяна гэжэ нэрэтэй. Аянын эжы наймаашан, Аянын аба жолоошон. Аяна хатаршан болохо.

-Арюна хэн болохоб?

-Баяр жолоошон болохо гу?

-Аяна хэн болохо?

• Узнай , кем хотят стать твои одноклассники? Манай классай hурагшад хэн болохоо hананаб, бэе бэеhээ hурая: (Слайд №14)

Жэшээ: — Ши хэн болохобши?

— Би багша болохоб. Ши…?

7. Физкультминутка (под негромкую бурятскую мелодию)

НЭГЭН ХОЕР – БОДОЕ!

ГУРБА, ДүРБЭ — ХАРАЯ!

ТАБА, ЗУРГАА — УНШАЯ!

ДОЛОО, НАЙМА – ШАГНАЯ!

ЮhЭ, АРБА — БЭШЭЕ!

УРАГШАА, ХОЙШОО НАЙГАЯ!

ДЭЭШЭЭ , ДООШОО ДЭБХЭРЭЕ!

ТИИГЭЭД ПАРТАДАА hУУЯ!

— Хорошо, спасибо. Садитесь, пожалуйста. Продолжаем урок дальше. Зай, бэрхэнуудтэ, амараабди, hуугты даа. Саашань ажалаа ябуулая.

• үхибүүд , дуулаа hэн гүт, 4-дэхи «Б» класстамнай шэнэ үхибүүн ерээ.

Шагнагты даа!

В класс пришел новичок. (упр 10) Послушай диалог Арюны с ним и скажи, что ты узнал о ее новом однокласснике. Ш-43

-Сайн байна!

-Сайн.

-Ши хэн гэжэ нэрэтэйбши?

-Бэлигтэ. Шинии нэрэ хэн бэ?

-Арюна. Ши хэдытэйбши?

-Юhэтэйб. Ши?

-Би баhа юhэтэйб. Тэрэ шинии дүү хүбүүн гү?

-Тиимэ. Тэрэ Буянто гэжэ нэрэтэй.

-Буянта хэдыдэхи класста hурадаг бэ?

-Нэгэдэхи.

-Ши хэн болохобши?

-Би гү? үшөө мэдэнэгүйб.

• Разыграйте диалог в парах. Хоер хоероороо хөөрэлдэе.

• Расскажи, что ты узнал о Бэлигто. Бэлигто тухай юу мэдээбта?

8. Закрепление пройденного материала

Наадан «Хэндэ юун хэрэгтэйб?» (Приложение 3)
(Каждой команде предлагаются предметы, вы должны быстро и точно ответить кому они нужны для работы. Время для обдумывания ответа одна минута.)  создать …цепочку слов для профессий

9. Активизация навыков монологической речи.

Мүнөө үхибүүдэй хөөрэлдөө шагнаабди. Хэн Арюна шэнгеэр өөр тухайгаа хөөрэхэб?

Расскажите о своей семье (имена и профессии)

Жэшээ: Энэ минии гэр бүлэ. Энэ минии эжы. Тэрэ Саяна гэжэ нэрэтэй. Минии эжы багша. Минии аба Эрдэм гэжэ нэрэтэй. Тэрэ эмшэн. Минии дүү басаган Эржена гэжэ нэрэтэй, тэрэ hурагша.

10. Рефлексия.

Сегодня мы говорили о профессиях. Бидэ элдэб мэргэжэлнүүд тухай хөөрэлдөөбди. Мүнөөдэр хэн бэрхээр ойлгооб (ногоон), ойлгоогүйб (улаан), нэгэ бага ядалсааб (шара) гэжэ улаан, шара, ногоон жетонуудаа үргэгты даа.(Приложение 4) Зай, самбарта абаашажа няагты! Бэрхэнүүдтэ! Ямар шэнэ үгэнүүдые мэдэдэг болобобибди. Юу шадаха болообиб?

Что я нового узнал?

Чему я научился?

11. Домашняя работа. Гэрэй даабари

Составь кроссворд о профессиях используя новые слова. Шэнэ үгэнүүдые хэрэглэн кроссворд hанаад ерэхэ.

• Подведение итогов урока. Хэшээлэй дүн гаргалга. Зай, хэшээлнай иигээд дүүрэбэ. Булта бэрхэнүүдтэ. Баяртай!

Сочинение на бурятском языке по теме:»Сэдьхэлдэм сэнтэй үгэ»

Муниципальна h уралсалай эмхи зургаан

«Саяанай дунда юрэнхы эрдэмэй h ургуули»

Сэдьхэлдэм сэнтэй үгэ

Дүүргээ: 11-хи классай h урагша,

Хүтэлбэрилэгшэ: буряад хэлэ

ба литературын багша,

Галсанова Баярма Даниловна

Секци: Тоонто нютагайм түүхэ h ээ

Би мүнөө түрэл буряад литература 11-хи класста үзэнэб. Уран шүлэгүүдые уншаха дуратайб. Тэдээн соо h оо манай нютаг тухай бэшээтэй шүлэг бүришье h аа зүрхэ сэдьхэлыемни хүдэлгэдэг.

«Зунай сагаар ябаа h эм,

Зугаа дууешни шагнаа h эм,

Хөөрүү үбгэдөөрш хөөрэлдөө h эм,

Хөөрхэн басагадаарш зугаалаа h эм,

Арза хорзо h оош амсаа h эм,

Арюун гоёхон Монголжон нютаг.»

Манай hyy рин хэды гоё үзэсхэлэн газарта байрладагшье h аа: урда тээнь –модо шэрэнгеэр элбэг, янза бүриин жэмэстэй, хушатай хаданууд, хойто тээнь- адуу малай бэлшэхэ тон таатай үбэр майланууд, тэг дундань — нюдэнэй хүрэхысэ нэмжы h эн, дунгяартама уужам тала дайда оршодог гээшэ. Манай элитэ уран зохёолшо Дольён Мадасон 1944 ондо Аха нютагаарнай айлшал h ан байна. Уран зохёолшын «Монголжон нютаг» гэжэ шүлэг түрүүшынхиеэ уншахадаа «Хөөрхэн басагадаарш зугаалаа h эм»- гэжэ үгэнүүд ехэл уянгын мэдэрэлдэ дайрагданаб. Тэрэ үеын хөөрхэн басагад мүнөө манай хүгшэн эжынэрнай гээшэ, үбгэржэ ү h энүүдынь сайранхай, нюур гарнуудайнь олон уршалаанууд хүндэ хүшэршье h аа, дүүрэн баян намтарайнь гэршэлнүүд болон гэрэлтэжэ харагдана дүрэ соонь.

2. Гол хуби : «Сэдьхэлдэм сэнтэй нэрэ».

Монголжон нютагай басагад – минии хүгшэн эжы, Галсанова Дулма Максаровна олон эгэшэ дүүнэртэй юм. Тэдэнэр нютагтаа ехэл ажалша, малша, дорюун, задарюун заншалаараа үнинэй сурхадаг юм. Манай хүгшэн эжын эгээл ехэ эгэшэнь хадаа Ханда — Сүрэн Максаровна Галсанова. Олон жэлдэ хүтэлбэрилхы тушаалнуудые даажа яба h ан хүндэтэй хүнүүдэймнай нэгэн бай h ан юм.Сомон зүблэлэй, колхозой түрүүлэгшэ, эхин партийна организациин секретарь, бригадир… .

Ямаршье ажалда ябахадаа, Ханда – Сурэн Максаровна бүхы хүсэ шадалаа, дүй дүршэлөө үгэдэг байгаа. Ажалша бэрхэ, эрилтэ ехэтэй коммунист оронойнгоо аша ту h ада эсэшэ сусашагүйгөөр ажалла h анайнгаа түлөө гүрэн түрын зүг h өө олон шагналтануудта хүртэнхэй. Шагналтануудайн дунда дайнай ветерануудта барюулагдадаг «Фашис Германиие ила h аар 20 жэлэй ой», «Совет Армиин 50 жэлэй ойдо» гэ h эн ойн баярай медальнууд үбсүүень шэмэглэдэг бай h ан байна.Эсэгэ ороноо хамгаалгын шэмэрүүн жэлнүүдэй үедэ колхозой түрүүлэгшын тушаалда байжа, Илалтын түлөө бэе махабадаа гамнангүй хүдэл h энээнь, бэшэ нүхэдөө баатар ажалда зоригжуул h анай гэршэ мүн гэээшэл даа.

Ханда – Сурэн нагаса – ямаршье ажалда дүрбэн тэгшэ бай h ан юм. h үхэ, хюрөө баряад барилгашье эрхилхэ. Адуун h үрэгэй ама мэдүүлжэ, агта хүлэгшье h ургаха. Хангай тайгые хээлэжэ, хэрмэ, булга олзолхо. Эндэ1962 он ехэ олзотой бай h ан гэжэ хөөрэлдэдэг. Гүрэн түрэдөө хоёр зуу гаран хэрмэ, 4 булга тушаа h ан байна. Дайнда хэды хабаадаагүйшье h аа, тэрэ үеын шэмэрүүн, хатуу шанга бэрхэшээлнүүдые h айса амсажа яба h ан хүн гээшэ. Дайнай ара талада ажалла h ан эхэнэрнүүдтэ, үхибүүдтэ, хүгшэдтэ хэлэшэгүй баяр баясхаланиие хүргэхэ байнаб.

Дайнай урдахи болон h үүлээрхи жэлнүүдтэ үнды h эн зон онсо хүнүүд гээшэ.

МүнөөМонголжон нютагта айл зон h уудаггүй. Урдань колхозой түб тосхон бай h анаа болинхой. Тиибэшье энэ нютагай h уури дээгүүр гарахада, сэдьхэлэй эгээл нанагин хүбшэргээнүүд дайрагдажа, багахан гада h аншье h аа урид h уужа бай h ан зоной h анал, бодол, эрмэлзэл хадаглан бай h андал үзэгдэдэг. Эндэ ямар зон h уужа байгааб, ямар баяр, гашуудал тэдэнэй зүрхэндэ тодорон ябааб гэжэ h анан ябахадаа нютагай на h атай зон h оо Монголжон нютаг тухай асуухаш, тэдэнэй зугаал h ан багаханшье хөөрөөе сэдьхэлдээ тон наринаар хадаглаха байна.

Хүн бүхэн өөрын эхэ нютагтай байдаг. Энэ нютаг оронойнгоо үзэсхэлэнтэ h айхан байгаалиие нюдэндөө хаража баясан, арюун сэбэр агаараарнь сээжэ дүрэн амилжа, ямар гоё элшэ хүсэ, энерги абана гээшэбибди.

Манай элинсэг хулинсагуудай хадалиг Ахын шэмэрүүн эрхэ байдалда тааража, тэсэжэ h уу h аниинь гайхалтай. Тиихэдэ үдхэжэ бай h ан малнуудынь- h арлаг, хайнагууд, нютагай үүлтэрэй эбэртэ бодо мал, буряад h үрэгэй хони, ямаад, адуун h үрэг, оронууд хадалиг газарай шэмэрүн байдалда таара h ан, эдеэ хоол ехээр хэрэглэдэнгүй, бүхэли жэлдээ хадын эгсэ үбэр майлын бэлшээринүүдээр ябажа ондо орохо шадалтай h эн. Олон үе сагта үдхэжэ бай h ан эдэ малнуудаа үри хүүгэдтэ дамжуулан үгэ h эн юм. Теэд бидэнэрэй эдэ малыень үдхэжэ шадаагүймнай гомдолтой. Хүдөө нютагта ажа h уухада тэрэ сагта ехэ хэсүү байгаа. Мүнөө сагтай жэшээмээр бэшэ ааб даа.

Мүнөө үеын үхибүүдтэ энэ ажабайдалда бэлээр юумэн бии болодоггүй, бүхы юумэн оролдолгын ба ажалай хүсөөр бии болодог гэжэ ойлгуулха шухала.

Ажалша бэрхэ, хүн зониие урмашуулжа шадаха, угаа мэдэжэ, нютаг ороноо үргэжэ яба h ан нютагаймнай мэдээжэ хүнүүд олон ха юм даа. Эдэнэй тоодо минии хайрата нагаса, Ханда — Сурэн Максаровна болоно.

Сэдьхэлдэм сэнтэй нэрэ! Арюун сэбэр нэрыень дээрэ үргэн наринаар сахижа, доодо үедөө залгуулан дамжуулжа ябаха гэжэ ехэтэ найданаб. Мүн арад зоноймнай сэдьхэл зүрхэндэ гэрэлтэ дурасхаалынь хэтын хэтэдэ мүнхэрэн үлэ h эниинь дамжаггүй.

Буурал аба эжын үринэр эбтэй, эетэй, ажалша бэрхэ, эрдэм номдоо оролдосотой, зон согоо хүндэтэй, h ара нарандал h айн h айхан ябахатнай болтогой!

Источник

Рассказ о себе на бурятском языке с переводом

Хамбын бэлэг

Ажабайдал гээшэ ореохон даа. Алтан дэлхэйн хүрьһэ хүндэжэ, айл аймагай дунда, арад зонойнгоо дундахана нютаг нугынгаа үргэмжѳѳр хүн зоной дунда орожо, хүн боложо ябаха гээшэ энэ наһанай жаргал ха юм даа. Газар дэлхэй уужам, Эхэ орон баян, зүб мүрѳѳр бэеэ абажа ябабал хүн гээшэ элүүр энхэ, ажал хэжэ амаа тоһодожо, амидын жаргал эдлэжэл ябаха жэшээтэй ха юм даа. Урда түрэлдѳѳ хэн байһанаа мэдээшьегүй һаа, энэ наһанайнгаа байдалаар бага сага тухайлхааршье байжа магад. Зүгѳѳр энэ наһандаа тохеолдоһон бэрхэшээлнүүдые тэсэмгэйгээр дабан гаража, эжы аба, аха заха зоной үгэ дуулажа, буддын санаартанай хэлэһые бүтѳѳжэ, бурханда үнэн зүрхэнһѳѳ һүзэглэн, арбан хара нүгэл тэбшэжэ, арбан сагаан буян үйлэдэжэ, хүн зониие ѳѳрыгѳѳ хайрлаһандал адляар хайрлажа ябабал, хамаг муу юумэн халдахагүй, хэһэн хэрэг урагшатай, бүтэсэтэй байхань дамжаггүй гэжэ һанагдана. Дэлхэйн зоной сэдьхэлэй муудаһан, атаа мэеэндэ, хорото һанаанда абтажа, бэе бэеэ хорлохо, алаха, хюдаха ябадалнууд олошорно, илангаяа алта мүнгэнэй, засаг түрын, баяжахын түлѳѳ хүниие алхаад гарадаг зон бүришье годооролдоно. Теэд энэ нүгэлтэ ябадалнуудайнгаа түлѳѳ тэрэл дороо харюусахабди гэжэ тэдэ мартана гээшэ гү?

Нэгэ нютагай, нэгэ голой уһа уужа үндыһэн хоер нүхэд нэгэтэ эбээ ехээр таһарба ха. Эбээ таһарагшань – засаг түрэ буляалдаан. Засаг барижа, ноен болоод, бүхы түрэл гаралаараа бэеэ тойруулаад, тэдэнэйнгээ хобоор хоолложо, арад зоноо хюдажа, арһа мяхыень шулажа таргалшоод, баяжаад, энэ тэрэ городуудаар гэр бараа абаад, үри бэенэрээ холуур түбхинүүлээд, хари гүрэнүүдээр зайжа амаржа ябадаг болоһон нэгэндээ нүгѳѳдэнь атаархаад, хорложо, бодохогүй муухай үбшѳѳр үбдэхѳѳбэ ха. Тэрэнэйнгээ мухарихагүйдэнь хоролхожо, энэ тэрээгүүр гүйлгэжэ, муу юумэ хүүлэбэ, одоошье һанаагаа амараад, тэрэнэйнгээ тангайхыень хүлеэнэ, теэд тэрэнь нэгэ хэды сагай үнгэрхэдэ һайн болошобо. Һүниин харанхыгаар мэдэлшэндэ ошожо үзүүлбэ, тэрэнь урдаһаань хүлзэжэ: энэ ши хэндэ ошообши, ямар оргойтой амитан минии урдаһаа үргѳѳб? – гэбэ. Тэрэ һѳѳргѳѳ бусажа ябатараа харгын аюулда орожо ехээр гэмтэбэ, аргын газараар жэлэй туршада ябаад, дасанда буян хэгты гүүлээ һэн ха. Энэ үедэнь тэрэ засаг баригша хомхойн үбшэндэ ехээр нэрбэгдээд (үлүү гараад), хүн зон муурхажа, тэрэниие түрмэдэ хааба, орондоо хүбүүгээ ноен болгоһониинь тэрэньшье ажалһаа хаюулба. Эдэнэй орондо ехэ хотодо эрдэм хэһэн, залууханшье һаа ухаатай һүбэлгэн, үншэншье һаа ѳѳдэргэ хүбүүн ноен боложо, үнэн сэхэ, үгытэй ядуу зониие үргэдэг, туһалдаг болоо бэлэй.

Нэгэтэ намарай дулаахан үдэр олон мүргэлшэд дасан тойрожо гороо хэжэ ябанад, тэдэнэй дунда нэгэ таягтай хүн эсээд, тогтожо амарба янзатай, эрхиеэ таталсагаан зогсобо. Хажуудань аалихан дүтэлѳѳд: «Та Этигэлэй Хамбада мүргѳѳ һэн гүт?», — гэжэ һурабаб. Тэрэм: « Ошохо һанаан биил даа, теэд ошоол үды байнаб даа.», гэбэ. « Би танда Этигэлэй Хамбын аршаан залаһууб, гансал та муу юумэ бү һанаарайгты, тиигээ һаа та дары эдэгэшэхэт», — гээд, Эрдэни Мүнхэ Бэеын тарни уншаад, шэдитэ аршааниинь залаа һэм.

Нэгэ хэды саг үнгэрһэнэй удаа тэрэл дасанай газаа үнѳѳхи хүнтэеэ уулзабаб, тэрэм хоер хүл дээрээ тоб байса алхалан, хүхюун дорюунаар мэндэшэлээ бэлэй.

Этигэлэй Хамбын мүнхэ һургаал.
«Нетленное тело Хамбо Ламы Этигэлова

подобно неугасимому светочу, «мүнхэ зула»,
который рассеивает тьму неведения, злобы, алчности
и дарует нам уверенность в истинности буддийского Пути»

«I Пандида Хамба лама Дамба-Даржаа Заяевай хубилгаан XII Пандида Хамба лама Даши-Доржо Этигэлов буддын философи үзэжэ, хооһон шанарые оножо, Номын ба Хубилгаанай бэе хүрѳѳд, бидэндэ гэгээрхын мүрые үзүүлбэ» — гэжэ Чойрын дасанай гэбгы лама Жаргал Дугданов
«Дүхэриг» соо 2005 ондо бэшэһэн байна.
«Бандида Хамба лама» гэһэн тушаал хадаа энэдхэг-түбэд хэлэнһээ гарбалтай. Энэ үгэ шажантанда ерэхэдээ, буддын шажанай 10 эрдэм ухаа (уран зураг, үзэг бэшэг, эмшэлэлгэ, зурхай, уран шүлэг, һургаал тухай номуудые зондо тайлбарилха эрдэм, үгын удхые тайлбарилдаг эрдэм, аялгатуулан уншалгын эрдэм, ухаалан бодомжолгын эрдэм, буддын һургаал) шудалһан хүн гэһэн ойлгомжотой болоо гэжэ Н. Цыремпиловай толилолгоһоо ойлгожо абабаб.
Yндэр түрэлтэ Бандида Хамба Лама Даша-Доржо Этигэлэй Оронго нютагай Yлзын-Добо гэжэ газарта 1852 түрэһэн гэжэ булта мэдэнэбди. Намтарынь уншааб, интернет соо олон тоото эрдэмтэд 75 жэл болоһоор бэень тэрэл зандаа үлэһэн байһыень гэршэлээ. Мянгаад паломнигууд нангин Этигэлэй Хамбын мүнхэ бэедэ мүргэхэеэ ерэнэ.
Хамба Ламын Мүнхэ бэеын ерэһээр хэды ехэ гайхамшагта хубилалтанууд болоо гээшэб?! Буддын шажанай һургаалай мүнхэ байһые гэршэлнэ. Этигэлэй Хамба мэндэ ябахадаа, эхэ хамаг амитаниие үршѳѳн тэдхэһэн. Бурхан багшын номые хүн бүхэн үзэжэ, буян эдлэжэ, һайн һайхан сэдьхэлтэй ябахыень хүсэдэг байгаа.
2014 оной зун Анаагай дасанда Этигэлэй Хамба ламын бүтээлэйномой лүндэ хүртэхэ аза талаан намда тудаа. Тэндэл Бурхан Багшын номой удха бүри гүнзэгыгѳѳр ойлгожо эхилээб. Эгээл түрүүн хүн бүхэн ѳѳрынгѳѳ cэдьхэл номгоруулха. Хайшан гээд сэдьхэлээ номгоруулхаб гэхэдэ, буян хуряагаад, буян хайшан гээд хуряахаб гэхэдэ, нэгэшье нүгэл хэхэгүй. Энээниие үгѳѳрнь ойлгоод, бэеэрээ бэелүүлээ һаа, саашадаа бурханай хутаг олохо.
Этигэлэй Хамба ламын бүтээл этигэл хуряангыгаар эхилнэ:
Бурхан ном ба дээдэ суглаан тэргүүтэндэ
Боди хүрэтэр би абаралда ороноб.
Би мүнѳѳ олоһон буянаар
Амитанай туһын тула Бурхан бүтээхэ болтогой!
Түрүүшын хоёр шата соо Гурбан Эрдэнидэ абарал доро оронод.
( Абарал – прибежище или спасение).
Гурбан Эрдэни:

1. Бурхан Багша Шэгэмүүни (врач).
2. Бурхан Багшын ном (лекарства).
3. Бурсан хубарагууд – хутагта (святые) ба ламанар.
Һүүлшын хоёр шата уншаха үедэ, бүхы амитанай туһын түлѳѳ би Бурханай хутаг олохомни болтогой – гэжэ бодохо ёһотой.
«Амитанай туһын тулада бурхан боложо түрэхэб» — гэжэ зорилго хүн бүхэн табиха ёһотой гэжэ Буда лама манда хэлээ. «Бүхы амитан» гэжэ ойлгосо ехэ, ѳѳрынгѳѳ эхэ эсэгэ хоёрые нэн түрүүн һанагты. Эжымни, барһан, аяар юһэн һарын туршада намайе умай соогоо абажа ябаа, үбдэжэ ядажа намайе түрѳѳ, тиимэһээ би эжынгээ ашые харюулха ёһотойб, эжыгээ хайрлаха, гамнаха хэрэгтэй. Боди cэдьхэл түрүүлжэ һураха — гэжэ заагаа.
Саашань багшаяа магтажа зальбарнабди. Этигэлэй Хамбын дүрсэ урдамни залараад байна гэжэ бодоод, үнэн зүрхэнһѳѳ һүзэглэжэ уншаха. Этигэлэй Хамба 12 дахин түрэлѳѳ олоһон байна гэжэ ойлгуулаа. Энэдхэг орондо 5 түрэлынь, Түгэд орондо 5 түрэлынь, Буряад орондо 2 түрэлынь. Этигэлэй Хамбын 12 түрэлыень магтаад, тарнииень эли тодоор 108 дахин тоолохо: «ОМ А ГУРУ ШАСА ДАРА ДИМАМ CУУХАА!».
Тооложо дүүргээд, заабол гурба дахин Базарсада Бурханай тарни уншаха хэрэгтэй.
ОМ БАЗАРСАДУ САМАЯ МАНУ БАЛАЯ БАЗАРСАДУ ДЕНОВА ДИСТА ДРИДО МЕБАВА СУДОХО МЕБАВА СУВОХО МЕБАВА АНУРАГДО МЕБАВА САРВА СИДДИ МЕБРА ЯЗА САРВА ГАРМА СУЗАМЕ ЗИДАМ ШРИ ЯМ ГУРУ ХУМ ХА ХА ХА ХА ХО БАГАВАН САРВА ДАТА ГАДА БАЗАР МАМЕ МУНЗА БАЗАРБАВА МАХА САМАЯ САДУ А ХУМ ПАД.
Буянай зорюулга:
Тэрэ мэтэ зальбарсан буянай хүшѳѳр,
Бүхы амитан түгэсэ бодотойгоор дагажа,
Судар тарниин ухаан арга мэдэсэнээс
Шухал абахын эсэстэ хүрэхые мэдэхэ болтогой!
(гэжэ уншаад таряа орооһо ехээр сасагты)
Юрѳѳл:
Ламын Идамай Тэнгэриин адистай
Сахюусанай тангаригай далайн хүшѳѳр
Сэмүүн сагай амиатанай ударидагшада этигэжэ
Ульмы бата болоод, үйлэ дэлгэрхэ болтогой!
(гэжэ уншаад таряа орооһо ехээр сасагты)
Энэ сэмүүн сагта Этигэлэй Хамбын арад зондоо хандаһан гүн удхатай һургаалыень шудалжа, 10 хара нүгэл хэнгүй, 10 сагаан буян үйлэдэжэ ябаха гэжэ оролдохо болонобди. Жаргаха гү, али зобохо үйлэ хүнэй ѳѳрын ябадалһаа эхитэй. Һайн һанаан жаргалай үндэһэн. Бусад хүнүүдтэ туһалхадаа ѳѳртѳѳ туһалнабди, бусадта хоро хүргэһэн нүгэл заатагүй эрьежэ ерэхэ хойшолонтой. Буян нүгэлэй жама ёһо гээшэмнай шанга. Эд зѳѳри, алта мүнгэн жаргал асардаггүй, баяшуулай cэдьхэл хүлгѳѳтэй байдаг. Зѳѳриин жаргал хэбрэг. Хэдышье ехэ зѳѳри баялиг суглуулаа һаа, наһа барахада туһа болохогүй, харин тодхор татаха гэжэ Этигэлэй Хамба зааһан байна. Тиимэһээ боди сэдьхэл түрүүлдэг Этигэлэй Хамба ламатай нэгэ үедэ ажаһууха, мүнхэ бэедэнь мүргэхэ, үршѳѳл хайрадань хүртэхэ аза талаантай байһандаа ехэ омогорхоноб. Буряад арад зомнай булта эбтэй , бурхантай буянтай байхань болтогой! Санага нютагай Юлия Хандуевна Дампиловагай шүлэгэй мүрѳѳр
эссе дүүргэбэб:
…Эмшэн лама Этигиловэй
Эрдэмтэй заабари эрьежэ,
Эгээлэй зоной сэдьхэлдэ
Этигэл бурханда һэргээгээ.
Ом мани бадме хум! Ом мани бадме хум! Ом мани бадме хум!

Вечно живой лама
Дата 10 сентября 2002 года стала для всего мира потрясающей, ведь в этот день открыли феномен Итигэлова. Это день, когда подняли на поверхность земли нетленное тело бурятского XII Пандито Хамба Ламы Дашидоржи Итигэлова,

Я думаю, что мы еще не все и не всё осознали, что это явление может быть для каждого человека открытием прежде всего себя и мира в новом, каком-то отличном от наших знаний о нем проявлении. Полностью согласна с высказыванием Хамбо ламы Дамбы Аюшеева: «Верующих в буддизм это укрепило в вере, сомневающихся избавило от сомнений, атеистов заставило задуматься».

Человеческий дух всегда находится в поиске правильного понятия о себе, других. Я считаю, что Хамба Лама Итигэлов хотел, чтобы мы стали более уверенными в своем обращении к истокам прошлого, к истокам нашей религии. Что именно религиозная духовность придает огромный заряд силы.
Мы знаем, что молимся реально существующему Будде Шакьямуни, ждем Будду Матрейи. Это – там, в далекой стране.

С нами, в родной Бурятии – Хамба лама Итигэлов, мы знаем места, где жил он, слушаем те же молитвы, что читал он, пьем аршан, который пил он. Для меня Эрдэни мунхэ бэе – это как обращение Хамба Ламы из 20-х годов прошлого века к нам, живущим в 21 веке. Наверное, только таким образом можно было обратиться и достучаться до наших душ…

Двадцатые-тридцатые годы 20 века – это время, когда государство и религия несовместимы: властью разрушались и уничтожались дацаны и церкви, ссылались и расстреливались наши духовные учителя. Вечно живой Хамба лама предвидел все это предвидел и то, что мы, рожденные в 50-х, 60-х, 70-х гг. прошлого века – уверенные в непогрешимости научно-технической революции, увидим, что жизнь показывает иногда, что это не совсем так. Мы, не знающие духовных основ, именно в начале 21 века должны понять: что нам надо обрести новое знание… и что это знание нам нужно.

Думается, что одно из изречений Будды: «Не ради самого себя, не ради другого не возжелает он ни сына, ни богатства, ни царства. На незаконной стезе не возжелает он себе успеха. Да будет он благороден, мудр и справедлив» как раз о нашем вечно живом Итигэлове.

«Сказав, что приход Хамбо ламы Итигэлова подобен пришествию Будды Шакьямуни у нас язык не повернется, страшно, духа нет. Дурости-то хватит, а духа – нет. Хотя этот вопрос надо рассматривать аккуратно», лучше Хамбо ламы Дамбы Аюшева не скажешь.

Зориктуев Бато Доржиевич

Этигэлэй Хамба минии наhанда
(дэбтэр сооhоо хэhэгууд).
I
Хγн бγхэн бэшэшье hаа, олонхиниинь, тγрэhэн, γндыhэн сагайнгаа шэнжэ шэнгээдэг, сагтаяа тэгшэхэн гэшхэлдэг гээшэ.
Минии γетэн барандаал шахуу адлихан байхабди.
Yри хγγгэдэйнгээ ерэхэ жаргалда бγхы наhаяа зорюулhан гэртэхин, ами наhаяа хайрлангγй Эсэгэ Ороноо хамгаалhан дээдэ γе, нэгэл жиирэй юрын зоной ажабайдал…
Сагаа муушалжа, шγγмжэлжэ болохогγй. Yнэнхэ зγрхэнhθθ шахаа тангаригаа γгэжэ, пионер, комсомол, коммунист болодог байгаабди. Хабатай наhамнай тэрэл сагтаа зэдэлнэ, зэдэлхэ.
Мγнθθ шэнэ халаанайнгаа урда хэлэнэйнгээ, соёлойнгоо, ёhо заншалайнгаа тγлθθ харюусалга ехэтэй, γнэн этигэлтэй хаhамнай эхилэнхэй.
II
2012 он.
«Этигэл сэдьхэл олоно
Этигэн γнэн зγрхэнhθθ,
Этигэлэй мγнхэ бэе
Этигэлэй багшын γльмыдэ
Этигэлээр дγγрэн мγргэнэб», — гэhэн
залиндал тγрэhэн мγрнγγдээр Этигэлэй Хамба минии наhанда батаар ороhон.

III
Арад тγмэндэ, гγрэн тγрэдэ θθрын хуби заяан гэжэ байдаг. Сэмγγн шэрγγн сагуудта заяашан болохо хγнγγд тγрэдэг, зондоо харгы харуулдаг.
Буряад арадаймнай заяашануудай тоодо Заяагай, Юрθθлтэй, Этигэлэй, Дармын, Аюушиин Хамбанууд, Цанид Хамба Агбан Доржиев Намнанай багшатаяа онсо hуурияа эзэлэнхэй.

IV
Этигэлэй багша эгээл хγндэ тγγхын хугасаа соо, 1911- 17 онуудта, Россиин Буддын шажантаниие аша габьяатайгаар толгойлжо ябаа.
Мянган жэлнγγдэй, зуун жэлнγγдэй hэлгээн соогуур гγрэн тγрэеэ хγндэ хγшэр байдалдань ударидажа ябаhан В.В. Путин Этигэлэй багшын Эрдэни мγнхэ бэетэй золгожо, зальбаржа гараhаниинь зγнтэй гэжэ бодое.
Зγбθθр, бγгэдын аша туhада, зальбарал хγсэтэй, зγнгθθрθθ эрьехэл байха.
Болтогой!
V
Шэнэ мянган, шэнэ зуун жэлнγγдэй залуу халаанда Этигэлэй багшын саг hэтэлэн ерэhэн хандалга уншажа ябахынь захия, гол удхыень дабтая:
1. Бурханай номтой ушархань,
Yнэн этигэл олохонь,
Yндэhэн Багшатай уулзахань –
Хγндэ.
2. Багаhаа хэhэн буян-
Залуу наhанhаа баян.
Сэмγγн сагай далай соо
Сэдьхэлээр сэбэр байгты.
3. Yндэр эрмэлзэлээ
Мγндэртэ дайруулангуй,
Сэнтэй сэсэг мэтэ
Сэдьхэлдээ ургуулагты.
4. Энэ дэлхэйдэ хγн
Нюсэгэн орожо ерэдэг,
Нюсэгэн γнгэрэн ошодог.
Ашаан – гансал буян.
Ом а гуру шаса дара димам суухаа!

Эссе
Этигэлов в моей жизни
(наброски из записной книжки).

I
Почти каждый человек несёт отпечаток своего времени, старается шагать в ногу со временем. Биография моего поколения в большинстве своём одинакова.
Родители, посвятившие всю жизнь счастливому будущему своих детей; старшее поколение, не жалея жизни, защитившие Отчизну; обыкновенный скромный быт простых людей…
Нельзя винить и критиковать своё время.
Клянясь от чистого сердца коммунистическим идеалам, мы становились пионерами, комсомольцами, коммунистами.
Песни наших лучших лет звучали и будут звучать в том времени.
А сейчас наступила пора нашей настоящей веры и огромной ответственности перед новым поколением за язык и культуру своего народа, за традиции и обычаи, за воспитание с истинной верой.

2012 год.
«Веря всем сердцем беззаветно,
Веру найдём безмятежную.
Веры Тело Драгоценное
Веру дарит безграничную», — этими, молнией пронзивших сознание, строками Этигэлов зашёл в мою жизнь.

III
У каждого народа, у каждого государства есть своя судьба. В трудное, тяжёлое и ответственное время рождаются светочи и указывают путь.
Среди святых имён бурятского народа заняли своё особое место хамбо ламы: Д-Д. Заяев,Ч. Юролтоев, Д-Д. Этигэлов, Л-Н. Дармаев, Д. Аюшеев, цанит хамбо А.Доржиев со своим коренным учителем Намнанэ.
IV
В поворотный, тяжелейший период истории начала прошлого века, 1911-17г.г. Д-Д. Этигэлов во главе буддистов России с честью и достоинством выполнял свой долг.
На стыке тысячелетий и столетий возглавляет страну в трудный период В.В. Путин. И то, что он посетил Дворец и поклонился Драгоценному Телу Этигэлова имеет глубокий сакральный смысл.
Молитва с правильной мотивацией на благо всех имеет огромную силу и таинство исполнения.
Да исполнятся наши чаяния!
V
Новому поколению нового тысячелетия, нового столетия накажем обращаться к Посланию хамбо Этигэлова и напомним его суть.
1. Драгоценную истинную веру-
Трудно найти,
Драгоценное учение Будды,
Истинного Учителя-
Трудно встретить.
2. Постоянно совершенствуйте свой Ум,
Создавайте возможность десяти
важных встреч ,
богатство молодого друга, только в раннем
накоплении благодеяний.

3. Среди моря грязи смутного времени
Будьте чистыми, как цветок пяти Скандх .
4. Светлые, добрые пять устремлений
Сохраните от инея и града.
5. Не поддавайтесь обману опасных
для жизни деяний.
Во время ухода в очередной мир
в одиночестве
Всё твоё богатство, безумно накопленное,
превратится в особый яд и будет бесполезным.

Тарнуева Соелма Батуевна

“Этигэлэй Хамбо минии наhан соо»
«Хори нэгэдэхи зуун жэлэй эхиндэ
Хурьhэтэ дэлхэйн арад зон — анхарагты!
Улгэн Эхын юртэмсын ури хуугэд,
Уни холын домогые дурсан дууда-яа!»

Сагай хγрдэ эрьелдэжэ, бумбэрсэг дэлхэйдэ 2016 оной буужа ерээд байхада, хγн бγхэн эрдэмтэ ламанараа, багшанараа тγγрээн магтажа, альган дээрэ мэтэ hанажа ябаха ёhотойбди.
Урда эртын тγγхые, эрхи мэтээр мухарюулан Арбан хоёрдохи дугаар Пандито Хамбо лама Даша Доржо Этигэловай нангин hайхан захяае, эрдэм ухаан мэдэсыень хадаа, энхэрэн хододоо hанажа, эрхим hайнаар дγγргэхэ гээшэ – хγн бγхэнэй нангин уялга.
Хорин нэгэдэхи зуун жэлдэ Гэгээн манай Багша тγмэн зондоо хандаа hэн:
Эхэ болохо зургаан зγйлэй, бγхы байhан амитад
Бата бэхи амидаржа, бага балшар наhанhаа
Бурхан Багшын номын ёhоор, бэе тамираа, ухаан бодолоо
Бγри шангаар хурсадагты!
Эд бараан, алтанай хойноhоо, эhээгээ алдажа, нэгэшье бу ябагты!
Сэдьхэл бодолоо тѳѳрюулжэ, γхэлэй харгыда бу орогты!
Хэр бэеэ, юртэмсэ дэлхэйhээ хахасабалшни,
хайрата γетэн- нγхэд, γхибγγдшни, харамтайгаар хаража γлэхэл даа!
Хэрэглэжэ абаhан эд зѳѳри, барааншни–хэндэшье хэрэггγй энэ дэлхэйдэ γлэхэл даа!
Нэрээшье, тон гγнзэгы удха шанартай Захяагаа арад зондоо хандаа hэн. Хγн бγхэн арбан сагаан буян гээшые адли тэгшээр сахижа ябаа hаа, баршад хёмороото энэ сагта, Бурхан багшадаа этигэжэ ябаа hаа, Бадма лёнхобын сэсэг мэтэ, бодол hанаан сэдьхэлдээ бузаргуй, арюун сэбэр ябаха.
Баhа тиихэдэ, иимэ Yгγγлэл Этигэлэй Хамбо дамжуулаа:
Энэ наhандаа хадуулжа абагты, энэ юртэмсын — дээдэ замбуулиин,
Гэгээн Багша — Ошор-Дари Ламхайтай, энэл наhандаа золгожо узэгты!

Шγγмжэлэн бэшэхэ болоо hаа, Гэгээн багшын hургаал заабариие, ном судар айладхал, тайлбарилан γзэжэ, бэеэдээ шэнгээн хадуужа абаад, дамжуулан хэлэжэ байбал, хγн тγрэлтэнэй хуби заяан аргагуй буянтай, Бурхан Багшын номын ёhоор, хэhэн ажал хэрэгынь бγтэсэтэй байха юм.

Этигэлэй Хамбын Захяае уншаад, хэр угhаа хойшо Багшанарайнгаа Бурханай нангин hургаал заабари, Агууехэ буянаар бэе бγтээжэ, дээдэ номые тобшоор айладхажа, арюун хоёр суглаан эрдэниин хγрэнгѳѳр бγтээжэ, эшэ мэдэсэнэй дабхар хубитай болоод, Бурханай дγрбэн ороной дунда яларhан бэрхэ ябаhан дээрэ тγгэсын γльмыдэ зальбаржа, ургажа ябаhан γри хγγгэдтээ дамжуулан саашань заажа γгэхые, минии эгээл тγрγγн — эжын γγргэ гэжэ hананаб.

Бγхы дэлхэйе гайхуулhан ехэ шэдитэ Этигэлэй Хамбаhаа адис хγртэн абахадаа, hанаан бодолоо тэгшэлжэ, эрдэм мэдэсэеэ дэлгэрγγлэн, судар номоо дээшэлγγлжэ, энэрхы hайхан сэдьхэл сэдьхэжэ, нюуса тарниинь hургаал тайлбарилха гэжэ оролдоном.

Эхэ болохо зургаан зуйлэй, бухы амитанай гэшхэжэ ябаhан, Yлгэн Эхэ юртэмсэ дэлхэйн, hургаал заабари мэдээ хадаа, энээхэн байhан сагhаа хойшо,
арбан сагаан буян эдлэжэ, Буддын шажанай харгы замаар, арад зондоо, γри хγγгэдтэй дамжуулан хэлэхэ гэжэ, минии нангин уялга.

Агууехэ буянаар бэе бγтээжэ
Дээдэ номые тобшоор зарлиглаhан
Бγхы орон хэмжэжэ сγлѳѳ мэдэhэн
Сайн ударидаhан Ламын эрхэдэ зальбарнам!

Арбан хоёрдохи дугаар Агуу манай шэдитэ Багша Пандито Хамбо лама Даша Доржо Этигэлов, эрдэмэй далайн долгин дээрэ энэ байгаа Захяагаа
Гэгээн арюун дурсѳѳрѳѳ тγмэн зондоо γршѳѳгѳѳ!
Арьяа-Баала- Ум-маани-Бад-ме-хум!

Источник