Казахские народные сказки : Три медведя
В старину обитали в дремучем лесу в одной берлоге три медведя. Ночью они бродили по лесу, а вечерами все трое спасались от жары в берлоге. Самым большим и сильным среди них был медведь с белым пятном на груди. Вместо мяча он перекатывал огромные, величиной с медный казан, камни. И не было от него покоя другим зверям.
Однажды он ухватил лису за хвост и принялся мотать из стороны
в сторону. Заступились за нее другие медведи:
Лиса-то ведь нам дурного не делала. Отпусти.
А пусть она скажет, что уважать меня будет впредь, тогда отпущу,— сказал белогрудый медведь и еще сильнее крутнул лису за хвост.
Отпусти меня, дядюшка медведь, я тебя уважать буду!—заплакала лиса.
Так-то,— сказал довольный медведь.— Теперь лиса будет меня уважать!
В другой раз поймал он волка. Стал заламывать ему лапы, дергать За уши. Два других медведя снова заступились:
Волк нас не трогал. Отпусти его!
А вот пусть скажет, что будет меня уважать. Тогда отпущу,— зарычал белогрудый медведь.
Больно было волку, и он взмолился;
Дядя медведь, я тебя уважать буду! А медведь говорит своим товарищам:
Теперь меня и волк уважает! Два других медведя говорят ему:
Теперь и лиса и волк будут ненавидеть тебя, и никогда они тебя уважать не станут. Потому что ты перед ними силой своей хвастал и мучил их зря.
Еще как зауважают! Вот увидите.
Поссорился белогрудый медведь со своими товарищами и ушел жить отдельно. Долго бродил он один по лесу. И вдруг повстречал целую стаю волков, среди которых был тот самый, которого он обидел накануне.
И сказал тот волк:
Помнишь, как ты надо иной издевался? Вот мы сейчас все вместе набросимся на тебя.
Испугался медведь волчьей стан и со страху забрался на самую вершину толстого дерева. Постояли волки под деревом и ушли.
Медведь осторожно спустился с дерева и, озираясь, пошел дальше. Вдруг навстречу ему выбежала лиса, та самая, которую он за хвост таскал:
Дядюшка медведь, кого это вы так испугались?—спрашивает лиса.
От волков спасаюсь,— сказал белогрудый медведь, еле переводя дыхание.
Ой, тогда быстрее иди вон туда, а то в лесу другая волчья стая рыскает.
Пошел медведь в ту сторону, куда ему показала лисица и провалился в болото. А лиса остановилась рядом, засмеялась и говорит:
А помнишь, медведь, как ты меня ни за что мучал? Вот я тебя и проучила за это!
Долго белогрудый медведь барахтался в болоте, наконец, выбрался кое-как. И поплелся, качаясь на ходу, к берлоге. Встретили его два других медведя, спрашивают:
Что это с тобой стряслось? Отвечает белогрудый:
Сначала меня волки целой стаей едва не загрызли. Залез на дерево, а то бы не спасся. Потом лису повстречал. Она меня в болото заманила.
Ну вот,— сказали ему медведи,— теперь ты, наверное, понял, что силой себя уважать никого не заставишь.
|
|
Ертеде бір кішкентай қыз болыпты. Бірде ол орманға барып, адасып кетеді. Қайтар жолды іздеп жүріп, қалың ағаштар арасында тұрған ескі үйге кезігеді. Есігі ашық тұр. Қыз ішке кіреді. Бөлмеде ешкім көрінбейді.
Бұл үйде үш аю тұратын. Ең үлкені, әкесі – Михаил Иваныч, одан кейінгісі, шешесі – Настасья Петровна және олардың баласы – кішкене қонжық. Үшеуі бұл кезде орман аралап, серуендеп кеткен. Бөлме ортасында үлкен ағаш үстел мен үш орындық тұр. Үстел үстіне ас құйылған үш ыдыс қойылған. Олардың біріншісі – үлкен табақ, екіншісі – орташа табақ, үшінші – кішкене көк табақ.
Әр ыдыстың қасында қасықтары жатыр. Қыз ең үлкен қасықты алып, үлкен ыдыс тағы тағамның дәмін татады. Астың дәмі ұна майды. Содан кейін орташа қасық пен екіншісін, кішкене қасықпен үшіншісін көреді. Бәрінен де оған көк табақтағы ас ұнайды. Қыздың қарны аш еді. Енді ол отырып тамақтану үшін өзіне орындық таңдайды. Ең үлкен орындық – Михаил Иванычтікі, одан кішірегі – Настасья Петровнанікі, ал үшіншісі – қонжықтікі.
Кішкентай қыз ең үлкен орындыққа шығып, одан құлап түседі. Ортаншысына мініп еді, ыңғайсыз көрінеді. Көңілінен шыққан тек үшінші орындық болады. Қыз қонжықтың орындығына отырып, көк табақтағы тамақты ішіп алады. Қарны тойған ол кішкентай орындықты ары-бері шайқап
ойнайды. Ақырында оны сындырып, өзі жерге құлайды. Қолымен қонжықтың қасығын
қағып жібереді. Қасық ұшып барып, бұрышта тұрған сандықтың астына кіріп жоқ болады.
Қыз орнынан тұрып, келесі бөлмеге кіреді. Бұл жерде үш төсек бар екен. Ең үлкені – Михаил Иванычтікі, ортаншысы – Настасья Петровнанікі, ал үшіншісі – қонжықтікі. Қыз ең үлкен төсекке шығады. Бұл оған тым үлкендік жасайды. Одан түсіп, ортаншысына жатады. Ол биік көрінеді. Ыңғайлы болғаны – үшінші төсек. Қатты шаршаған қыз осы қонжықтың орнына жатып, тәтті
ұйқыға батады.
Бұл кезде орманды аралап шаршаған әрі қарындары ашқан аюлар үйлеріне оралған еді. Ішке кірген олар алдымен тамақтанбақшы болады. Ең үлкен аю өз табағына қарап, жуан дауысымен:
–Менің ыдысыма тиіскен кім ?! – деп ақырады.
Настасья Петровна да ыдысына қарап:
– Менің табағымды орнынан қозғалтқан кім?! – дейді ашуланып.
Кішкене қонжық жіңішке дауысымен:
– Менің тамағымды мүлдем ішіп қойыпты, – дейді көк табақты қолына алып.
Үлкен аю енді үлкен қасығын ұстап:
– Менің қасығыма тиіскен кім?! – деп ақырады жуан дауысымен.
– Менің қасығымды орнынан қозғалтқан кім? – дейді Настасья Петровна.
Қонжық жіңішке дауысымен:
– Ал менің қасығым жоқ, – дейді жан-жағына қарап.
Михаил Иваныч:
– Кім менің орындығымды қозғалтқан?! – дейді зор дауысымен.
Настасья Петровна болса:
– Ал менің орындығыма отырған кім? – дейді налып. Оның дауысы үлкен аюға қарағанда жайырақ шығады.
– Менің орындығымды біреу тіпті сындырып тастапты, – дейді қонжық жыламсырап.
Аюлар ішкі бөлмеге кіреді.
– Менің төсегіме жатқан кім?! – дейді Михаил Иваныч ақырып.
– Ал менің төсегіме шыққан кім? – дейді Настасья Петровна басын шайқап.
– Ой, менің төсегімде біреу жатыр, – дейді қонжық таң қалып.
Аюлар қонжықтың төсегіне жақындайды. Маужырап ұйықтап жатқан кішкентай қызды көреді де, үшеуі жамырап:
– Қара мұны!
– Ұстаңдар! Ұстаңдар!
– Ұста оны! – деп айғайға басады.
У-шудан оянып кеткен қыз жанында тұрған үш аюды көреді. Қатты қорыққан ол ашық тұрған терезеден жерге секіріп түседі. Алды-артына қарамай қаша жөнеледі. Қызды ұстай алмаған Михаил Иваныч, Настасья Петровна мен қонжық үшеуі артта қалады.
Ертеде бір кішкентай қыз болыпты. Бірде ол орманға барып, адасып кетеді. Қайтар жолды іздеп жүріп, қалың ағаштар арасында тұрған ескі үйге кезігеді. Есігі ашық тұр. Қыз ішке кіреді. Бөлмеде ешкім көрінбейді.
Бұл үйде үш аю тұратын. Ең үлкені, әкесі – Михаил Иваныч, одан кейінгісі, шешесі – Настасья Петровна және олардың баласы – кішкене қонжық. Үшеуі бұл кезде орман аралап, серуендеп кеткен.
Бөлме ортасында үлкен ағаш үстел мен үш орындық тұр. Үстел үстіне ас құйылған үш ыдыс қойылған. Олардың біріншісі – үлкен табақ, екіншісі – орташа табақ, үшінші – кішкене көк табақ. Әр ыдыстың қасында қасықтары жатыр. Қыз ең үлкен қасықты алып, үлкен ыдыс тағы тағамның дәмін татады. Астың дәмі ұна майды. Содан кейін орташа қасық пен екіншісін, кішкене қасықпен үшіншісін көреді. Бәрінен де оған көк табақтағы ас ұнайды. Қыздың қарны аш еді. Енді ол отырып тамақтану үшін өзіне орындық таңдайды. Ең үлкен орындық – Михаил Иванычтікі, одан кішірегі – Настасья Петровнанікі, ал үшіншісі – қонжықтікі.
Кішкентай қыз ең үлкен орындыққа шығып, одан құлап түседі. Ортаншысына мініп еді, ыңғайсыз көрінеді. Көңілінен шыққан тек үшінші орындық болады.
Қыз қонжықтың орындығына отырып, көк табақтағы тамақты ішіп алады. Қарны тойған ол кішкентай орындықты ары-бері шайқап ойнайды. Ақырында оны сындырып, өзі жерге құлайды. Қолымен қонжықтың қасығын қағып жібереді. Қасық ұшып барып, бұрышта тұрған сандықтың астына кіріп жоқ болады.
Қыз орнынан тұрып, келесі бөлмеге кіреді. Бұл жерде үш төсек бар екен. Ең үлкені – Михаил Иванычтікі, ортаншысы – Настасья Петровнанікі, ал үшіншісі – қонжықтікі. Қыз ең үлкен төсекке шығады. Бұл оған тым үлкендік жасайды. Одан түсіп, ортаншысына жатады. Ол биік көрінеді. Ыңғайлы болғаны – үшінші төсек. Қатты шаршаған қыз осы қонжықтың орнына жатып, тәтті ұйқыға батады.
Бұл кезде орманды аралап шаршаған әрі қарындары ашқан аюлар үйлеріне оралған еді. Ішке кірген олар алдымен тамақтанбақшы болады. Ең үлкен аю өз табағына қарап, жуан дауысымен:
– Менің ыдысыма тиіскен кім?! – деп ақырады.
Настасья Петровна да ыдысына қарап:
– Менің табағымды орнынан қозғалтқан кім?! – дейді ашуланып.
Кішкене қонжық жіңішке дауысымен:
– Менің тамағымды мүлдем ішіп қойыпты, – дейді көк табақты қолына алып.
Үлкен аю енді үлкен қасығын ұстап:
– Менің қасығыма тиіскен кім?! – деп ақырады жуан дауысымен.
– Менің қасығымды орнынан қозғалтқан кім? – дейді Настасья Петровна.
Қонжық жіңішке дауысымен:
– Ал менің қасығым жоқ, – дейді жан-жағына қарап.
Михаил Иваныч:
– Кім менің орындығымды қозғалтқан?! – дейді зор дауысымен.
Настасья Петровна болса:
– Ал менің орындығыма отырған кім? – дейді налып.
Оның дауысы үлкен аюға қарағанда жайырақ шығады.
– Менің орындығымды біреу тіпті сындырып тастапты, – дейді қонжық жыламсырап.
Аюлар ішкі бөлмеге кіреді.
– Менің төсегіме жатқан кім?! – дейді Михаил Иваныч ақырып.
– Ал менің төсегіме шыққан кім? – дейді Настасья Петровна басын шайқап.
– Ой, менің төсегімде біреу жатыр, – дейді қонжық таң қалып.
Аюлар қонжықтың төсегіне жақындайды. Маужырап ұйықтап жатқан кішкентай қызды көреді де, үшеуі жамырап:
– Қара мұны!
– Ұстаңдар! Ұстаңдар!
– Ұста оны! – деп айғайға басады.
У-шудан оянып кеткен қыз жанында тұрған үш аюды көреді. Қатты қорыққан ол ашық тұрған терезеден жерге секіріп түседі. Алды-артына қарамай қаша жөнеледі. Қызды ұстай алмаған Михаил Иваныч, Настасья Петровна мен қонжық үшеуі артта қалады.
Текст сказки:
Одна девочка ушла из дома в лес. В лесу она заблудилась и стала искать дорогу домой, да не нашла, а пришла в лесу к домику.
Дверь была отворена: она посмотрела в дверь, видит — в домике никого нет, и вошла. В домике этом жили три медведя. Один медведь был отец, звали его Михаил Иваныч. Он был большой и лохматый. Другой была медведица. Она была поменьше, и звали ее Настасья Петровна. Третий был маленький медвежонок, и звали его Мишутка. Медведей не было дома, они ушли гулять по лесу.
В домике было две комнаты: одна столовая, другая спальня. Девочка вошла в столовую и увидела на столе три чашки с похлебкой. Первая чашка, очень большая, была Михайлы Ивановичева. Вторая чашка, поменьше, была Настасьи Петровнина; третья, синенькая чашечка, была Мишуткина. Подле каждой чашки лежала ложка: большая, средняя и маленькая.
Девочка взяла самую большую ложку и похлебала из самой большой чашки; потом взяла среднюю ложку и похлебала из средней чашки, потом взяла маленькую ложечку и похлебала из синенькой чашечки; и Мишуткина похлебка ей показалась лучше всех.
Девочка захотела сесть и видит у стола три стула: один большой, Михайлы Иваныча, другой поменьше, Настасьи Петровнин, и третий, маленький, с синенькой подушечкой — Мишуткин. Она полезла на большой стул и упала; потом села на средний стул, на нем было неловко, потом села на маленький стульчик и засмеялась, так было хорошо. Она взяла синенькую чашечку на колена и стала есть. Поела всю похлебку и стала качаться на стуле.
Стульчик проломился, и она упала на пол. Она встала, подняла стульчик и пошла в другую горницу. Там стояли три кровати: одна большая — Михайлы Иванычева, другая средняя — Настасьи Петровнина, третья маленькая — Мишенькина. Девочка легла в большую, ей было слишком просторно; легла в среднюю — было слишком высоко; легла в маленькую — кроватка пришлась ей как раз впору, и она заснула.
А медведи пришли домой голодные и захотели обедать. Большой медведь взял свою чашку, взглянул и заревел страшным голосом: «Кто хлебал в моей чашке!»
Настасья Петровна посмотрела свою чашку и зарычала не так громко: «Кто хлебал в моей чашке!»
А Мишутка увидал свою пустую чашечку и запищал тонким голосом: «Кто хлебал в моей чашке и все выхлебал!»
Михайло Иваныч взглянул на свой стул и зарычал страшным голосом: «Кто сидел на моем стуле и сдвинул его с места!»
Настасья Петровна взглянула на свой стул и зарычала не так громко: «Кто сидел на моем стуле и сдвинул его с места!»
Мишутка взглянул на свой сломанный стульчик и пропищал: «Кто сидел на моем стуле и сломал его!»
Медведи пришли в другую горницу. «Кто ложился в мою постель и смял ее!»— заревел Михайло Иваныч страшным голосом. «Кто ложился в мою постель и смял ее!» — зарычала Настасья Петровна не так громко. А Мишенька подставил скамеечку, полез в свою кроватку и запищал тонким голосом: «Кто ложился в мою постель!» И вдруг он увидал девочку и завизжал так, как будто его режут: «Вот она! Держи, держи! Вот она! Вот она! Ай-яяй! Держи!»
Он хотел ее укусить. Девочка открыла глаза, увидела медведей и бросилась к окну. Окно было открыто, она выскочила в окно и убежала. И медведи не догнали ее.
❉❉❉
Конец сказки Льва Толстого «Три медведя»
Скачать текст:
Скачать Epub 4 Кб
Для электронных книг и мобильных устройств
Скачать doc 14 Кб
Для программы Microsoft Office Word с возможностью редактирования текста
Слушать и смотреть
Лев Толстой. «Три медведя»
Лев Толстой. Три медведя. Изд-во Мелик-Пашаев 2013
Русская народная сказка. Три медведя. Лев Толстой.