Кабардинские народные сказки на кабардинском языке

ИНСЦЕНИРОВКА
ЗЫТЕПЩIЫКI ХЪУНУ  АДЫГЭ ТАУРЫХЪХЭР.

Школ
театрхэм папщIэ

«ТхьэкIумэкIыхьыр — мыщэмрэ бажэ хьилэ-шымрэ зэратекIуар». Сценкэр :

Хэтхэр : автор, мыщэ, бажэ, тхьэкIумэкIыхь.

Автор : ЩыIащ
псэуащ зы тхьэкIумэкIыхь. Зы махуэ гуэрым, тIэкIу зыкъэзухьынщ, сшхын гуэри къэзгъуэтынщ жери ежьащ.
Апхуэдэу здэкIуэм къыздихуари имыцIыхуу, зы мыщэшхуэ мэзым къыхэпщу IущIащ.

Мыщэр : «Дэнэ уздэкIуэр назэ?»

ТхьэкIумэкIыхьыр: Дэнэ сыкIуэн?
ТIэкIу
сыщакIуэу аращ, итыжащ жэуап ауэ игукIэ жеIэ : «Сэ уэ назэ жыпIэу щIэнэкIалъэ сызэрыпщIар
уэ пхуэзгъэгъумэ плъагъунщ», — жиIащ
икIи мыщэжьым гъунэгъу зыхуищIри и фIэщ къызэрихькIэ кIиящ: «Адыдым мыгъуэ сыбгъэгуIай».

Мыщэр: «Сыт къэхъуар?» — къащтэри къэувыIащ мыщэр.

ТхьэкIумэкIыхьыр: къэхъуа мыгъуэ ущI!  Уи нэр имысыжми ар зэрыса кумбыр щыIэжтэкъэ? Си лъакъуэр пупIытIыкIащ. Иджы дауэ сызекIуэну, дауэ сыпсэужыну.

Мыщэр : (тхьэкIумэкIыхьым игу щIогъури)
Iейуэ узрэ ? жери йоупщI.

ТхьэкIумэкIыхьыр: Iей жыхуэпIэр сыт? Ауи си лъакъуэр
схутегъэувэкъым. Иджы си лъакъуэр хъужыху тIэкIу укъысхуэсакътэмэ ….- тхьэмыщкIафэ дыдэ зытригъэуащ тхьэкIумэкIыхьым.

Автор: Мыдрей хьэрэмыгъэншэми сыт ищIэжынт. ТхьэкIумэкIыхьым жиIам еувэлIащ. ИкIи и блэгущIэн кIэщIилъхьэри
я дей ихьащ, пIэ щабэм хэлъщ, мащIэ мащIэурэ зыхэпщIэу пшэри къэхъуащ.

Мыщэ: Уи лъакъуэ цIыкIур узрэ иджыри? –жиIэурэ щIоупщIэ, мыдрейми жэуап къет:

ТхьэкIумэкIыхьым: СцIыхукъым
къыхуэкIуар хъужыхэкъым. КIэпхъ шхынри сужэгъуащ, еуэ пхъы, еуэ пхъы, дэнэ къэбыстэ,
дэнэ жэгундэ?(жиIэурэ мэхъунщIэ).

Мыщэм : Хъунщ, хъунщ, нобэ Iэмал гуэр сщIэнщи,
ахэри къыпхуэсхьынщ,-жиIэри ежьэжащ мыщэ тхьэмыщкIэжьыр.

Автор : Ар щыщIэкIар къигъэсэбэпри, шхын къом щIигъэкIуэсыкIри икIи зыми зэримылъагъуным хуэдэу
игъэпщкIуащ. Хабзэ зэрыхуэхъуауэ мыщэм
махуэ къэс шхын зэхуэмыдэхэр къихьт, ауэ сыт, тхьэкIумэкIыхьым и лъакъуэр хъужыхэтэкъым.
ИкIэм-икIэжым,
а псори иужэгъури, тхьэкIумэкIыхьыр зыгуэру и натIэм
ирихыну мурад ищIащ. А гупщысэм хэту здэкIуэм мыщэм къыхуэзащ бажэ икIи
абы жриIащ зыгъэгузавэ Iуэхур.

Бажэм : Уи тхьэкIумэкIыхьыр хъужыну ухуеймэ, IэзакIуэ хуэшэ.

Мыщэм : Сыт IэзакIуэ дэнэ къыздисхынур ар ?

Бажэм : Iау, илъэситI
хъуауэ сызэрыIэзакIуэр пщIэкъэ?

Мыщэм : АтIэ
схуэбгъэхъужкъэ ар. (мыщэр бажэм гуроIуэри
тхьэкIумэкIыхьым
и деж макIуэ , езыми я мурадым гу лъитэри
езым япэ зыригъэщащ).

ТхьэкIумэкIыхь : А мыщэ махуэ хъун, дыгъужьыр щынэ пшэр
иIыгъыу къакIуэри
, нобэрей махуэм къожьэу щысащ. УкъыщымыкIуэжыххэм,
сэ хьэуа къабзэм тIэкIу
сыхэтынщ, къызэрыкIуэжу хъыбар сэгъащIэ, жиIэри къызэлъэIуащи.

Мыщэм : АтIэ
щхьэ ущыс! Ухъейкъэ!

Автор : ТхьэкIумэкIыхьри арат зыхуейри, зиIэтри
псынщIэу щIэкIащ икIи екъури ежьэжащ. Мыщэжьри
бажэри нобэм къыздэсым поплъэри щысщ тхьэкIумэкIыхьымрэ щынэлыр зыIыгъ
дыгъужьымрэ къыщыкIуэжыным.

Бажэмрэ уашхэмрэ.

Хэтхэр: бажэ, уашхэ.

Бажэмрэ
уашхэмрэ щызэхуэзащ мэз лъапэм.                                                      
Бажэм : Мэз лъапэм щхьэ ущыт , Уашхэ?                                                                        Уашхэм
: Унэ сщIын мурад сиIэщ.                                                                                                      
Бажэм : Унэ,жоIэ?                                                                                                                     
Уашхэм : Зэшищ дыхъурти, дызэхэкIри Iыхьэншэ сыхъуащ. ЩIымахуэр къэсащ. Унэ симыIэмэ, щIымахуэр дэнэ щисхын ?                                                               Бажэм
: Уи Iуэхур хэплъэгъуи зэрыжыпIэмкIэ.                                                                             Уашхэм
: Аракъэ унэ хэссэн мурад щIэсщIар. Бгъэныщхьэ унэ цIыкIу сиIэмэ, щIымахуэр щисхынщ.                                                                                                                    
Бажэм : Гъусэ сыпщIмэ, дзей сыпхуэхъунт.                                                                     
Уашхэм : Дзейкъэ схуэмыгъуэтыр! Унэ тщIымэ, дытыншынущ. Сыт къысхуэпщIэфын?                                                                                                                     
Бажэм : Сыти пхуэсщIэнщ.
Укъысщымысхь: къыстеплъхьэр си хьэлъэщ.         Уашхэм : Псом япэращи,
чы — бжэгъу хэхын хуейщ.                                                          Бажэм
: Чы – бжэгъуи?                                                                                                            Уашхэм
: Ы, чы-бжэгъу. Джыдэр къащти, мэзым хыхьэ. Чы – бжэгъур пыбупщIыху, сэ унэ лъабжьэр къэстIынщ.                                                                         
Бажэм. (и щхьэ щIэтIахъуэ зещIри). Чыбжэгъум нэхъ сызыхэмызагъэ
срихьэлIакъым игъащIэм. СыIэшмэкъугущ, джыдэр схуэIыгъкъым. Ярэбий , чы-бжэгъур уэ хэпхыу, сэ нэгъуэщI IэнатIэ гуэр сыпэрыбгъэуватэмэ, пхуэзмыщIэн щыIэтэкъым.                                                                                                     
Уашхэм. Шэмэджым ухэзэгъэн?                                                                       
                         Бажэм. Шэмэджми ?                                                                                                                   Уашхэм
.Шэмэджым. Унэр зэрыдбгъэн дыхуейщ. Шэмэджыр къащти, сэрэшым кIуэ. Сэ чыбжэгъур хэсхыху, мылыф Iэмбатэ пхупыупщIынкъэ?           Бажэм. СхузэфIэмыкIынкIэ сошынэ.                                                                                                  Уашхэм.
Чы-бжэгъу пхуэмыхынумэ, мэкъуи уемыуэфынэмэ, псыхьэ кIуэ. Бажэм.
Псыхьи?                                                                                                              
Уашхэм. Псыхьэ. Мэз лъапэм псынэ къыщIож.                                                  Бажэм. Хьэр
псафэ кIуауэ си гугъэщ а
псынэм…..                                          Уашхэм. КъакIуэркъым.                                                                                      
      Бажэм. Хьэ банэ макъ щызэхэсхаи-тIэ зымахуэ?                                                       Уашхэм. 
КъыпфIэщIагъэнщ.                                                                                  
Бажэм. КъысфIэщIакъым, сытхьэкIумафIэ дыдэщ. Псынащхьэм сумыгъакIуэ: хьэм саIэрыхьэмэ,
сачэтхъэнщ- гъусэншэ ухъуакъэ итIанэ! Чы-бжэгъу тIэкIур           уэ хэпхрэ бгъэныр пыбупщIмэ, псы къэпхьыху, сэри схузэфIэкIын гуэр сщIэнт.                                                                                           
Уашхэм.Уи Iуэху фIы ирикIуэ бажэ цIыкIу: уэрэ сэрэ гъусэ дызэхуэхъуфыну-къым.
(жери уашхэр мэзым щIыхьэжащ.)                                       

Сценкэ : «Дзыгъуэ цIыкIуитIым я хъыбар».

Хэтхэр
: Таурыхъ Дадэ , Унэ дзыгъуэ , Мэз дзыгъуэ , Зы джэду бэлацэжь: (Iупхъуэр зэхуэщIащ, абы и гупэм Таурыхъ Дадэ къисщ).                                        
Таурыхъ дадэ
: (залым щIэс цIыкIухэм захуегъазэри). Фи пщыхьэщхьэ фIыуэ, цIыкIухэ! Мис аргуэру си таурыхъхэм федэIуэну фыкъэкIуащ. ИкъукIэ си гуапэщ. АтIэ , сэ ныщхьэбэ нывжесIэщ дзыгъуэ цIыкIуитIым я хъыбарыр. Еуэрэт еуэт
жи. Зы пщэдджыжь гуэрым къуэжэбгъум деж щызэхуэзащ, жи, дзыгъуэ цIыкIуитI. Зэхуэзэри, дзыгъуэ цIыкIухэм зэрахабзэу, сэлам гуапэ зэрахащ. (Iупхъуэр зэIуож,
сценэм дзыгъуэ цIыкIуитIыр исщ).                                                 Унэ
дзыгъуэм : (хуабжьу зигъэфэрыщIыу)Уузыншэу, шынэхъыщIэ, дауэ
ущыт, тхьэм жиIэмэ?                                                                                                                          
      Мэз дзыгъуэм : (къыфIэмыIуэху – къыфIэмыIуэхуу). СыфIщ, тхьэм
узыншагъэр къуит. Уэри сыт ухуэдэ ?                                                                                                                        Унэ
дзыгъуэм : (зэрыфэрыщIым хуэдэу). Упсэу хъунущ. СлIо, дэнэ укIуэрэ, дэнэ укъикIыжрэ?                                                                                                                                 Мэз
дзыгъуэм: Сэ мо мэзым сыщопсэу.ТIэкIу сезэшати,си нэгу
зезгъэужьыну сыкъежьащ…                                                                                                                       
Унэ дзыгъуэм : (мэз дзыгъуэр и щхьэм къыщыщIэдзауэ и лъакъуэм нэс къызэпиплъыхьу). ТIэ, сытхэр щыхъыбар мэзым? Щыпшх мыгъуэри
сыт абы, хъарып цIыкIу?                                                                                                                                    
Мэз дзыгъуэм : Щыпшхыр сыт жи ! Мэзым шхыныгъуэу щымыIэр укIуэдыж! Узыхуейр шхы, узыхуейм хуэдиз зэхуэхьэси гъэтIылъ.                                                                  
Унэ дзыгъуэм : ЩIымахуэм- щэ, щIымахуэм дауэ ухъурэ? Мэз дзыгъуэм
(мащIэу хогупщысыхь). ЩIымахуэми ? ЩIымахуэм пцIы хэмылъу, Iуэхур нэхъ гугъущ. Ауэ идохьэкI. Сэ жыг гъуанэм сисщ, и лъабжьэм
гъэтIылъыгъэ тIэкIу щызиIэщи, зыгуэрхэр гъэтIылъыгъэ сощI. НакIуэ, умыпIащIэмэ, сыщыпсэури уэзгъэлъэгъунщ.
Жыжьэкъым, мыбдеж дыдэрщ.                                                                     
Унэ дзыгъуэм : НакIуэ. (йокIхэр).                                                                                                 
Таурыхъ Дадэ : Арати, мэз дзыгъуэм хьэщIэу иригъэблэгъащ унэ дзыгъуэр. Иригъэблагъэри и псэукIэр иригъэлъэгъуащ, зэрыхузэфIэкIкIи къигъэхьэ-щIащ. ТIэкIуи уэршэрыжа иужь унэ
дзыгъуэм жиIащ:                                            (Дзыгъуэ
цIыкIуитIыр къохьэж).                                                                                                          Унэ
дзыгъуэм : Уи жагъуэ умыщI шынэхъыщIэ, ауэ защIэу бжесIэнщи, хьэ псэукIэщ си псэукIэр.

Мэз
дзыгъуэм : (игъэщIагъуэу). Ар сыт щхьэкIэ?                                                                                                                                     
Унэ дзыгъуэм : Зи щхьэкIэращ, уи кIэтIийр уи вакъэпсыу уопсэу! Уи пщIантIэпскIэ къомылэжьауэ зы мышхупIэ цIыкIу закъуи пшхыфынукъым.  Ара
гъащIэ жыхуаIэр? (хуабжьу зигъэлIыу). Псэу ухуеймэ, сэ сопсэу! Нэху
сыкъекIмэ, сыт сшхыну, жысIэу игъащIэм сыгупсысакъым, си псэупIэм и                гугъу умыщIыххэ. Си гъащIэ псом зы махуэ гукъеяуи гуныкъуэгъуи
сиIакъым. Сэ псори цIыхухэм схуагъэхьэзырыр.                                                                                      
Мэз дзыгъуэм : (хуабжьу игъэщIагъуэу). Ар дауэ ? Сыт а цIыху жыхуаIэр?                    Унэ
дзыгъуэм : Дауи- щхьэуи хэлъкъым. Си хугур данагъуэу гъуэжьу къэпкIэ зэтелъщ, си кхъуейр щIэмыхуу чейкIэ зэтетщ, хьэуэ жыпIэрэ, си лыр пшэррэ гъэгъужауэ блыным
фIэлъщ!                                                                                          
                Мэз дзыгъуэм : (и щхьэр игъэкIэрахъуэу). А жыхуэпIэр гъащIэкъым, дуней жэнэтщ. Ауэ хэт жыпIа а псори пхуэзыгъэтIылъ цIыхухэр?                                                     Унэ
дзыгъуэм : (къыфIэмыIуэхуу). А – а , щыIэщ апхуэдэхэри. Ауэ щэхуу бжесIэнщи, дэ абыхэм фIыщэуи дыкъалъагъуркъым.                                                             
Мэз дзыгъуэм : Уотхъэ, дзыгъуэ тхъэмэ!                                                                                      
       Унэ дзыгъуэм : (арэзыуэ) сотхъэ, сотхъэ(мэз дзыгъуэр
къызэпиплъыхьурэ). НакIуэ, сэри узгъэхьэщIэнщ, уэзгъэлъэгъунщ сыщыпсэури, си
псэукIэри.                        Мэз
дзыгъуэм : На- накIуэ. (йокIхэр).                                               
                                    Таурыхъ Дадэ (къихьэурэ). Мэз цIыкIури хьэщIапIэ къуажэм кIуащ. ИгъащIэм имылъэгъуа, куэдрэ и пщIыхьэпIэ къыхэмыхуэ Iэджэ щилъэгъуащ
абы къуажэм. Ерыскъы IэфI куэди щишхащ. Ауэ псом нэхърэ нэхъ
игу ирихьар кIапэ гъэгъуарщ. ФIыуэ загъэтхъэжауэ ахэр шкIафыщхьэм тесу мэуэршэр.                     Абы
хэту джэду бэлацэжьыр пщэфIапIэм къыщIыхьащ. КъыщIыхьэри
жьэгупащхьэм дэтIысхьауэ зетхьэщIри щысщ. Мэз дзыгъуэм зэи джэду
илъэгъуатэкъыми щIэупщIащ:                                                                                                                Мэз
дзыгъуэм : Хэт мо къыщIыхьа
наджэIуджэри?                                                      
Унэ дзыгъуэм : (къызыфIимыгъэIуэхуу). Ар… ар… ар си анэшхуэращ.                                                              Мэз
дзыгъуэм : (и щхьэр игъэкIэрахъуэу)
Зы мэскъалкIэ урещхькъым.                             Ар
сыт телъыджэ ?                                                                                    
                                             Унэ дзыгъуэм : ПщIэрэ ар …ар жьы дыдэ хъуащи аращ. Жьы
сыхъумэ сэри абы сырещхь сыхъужынущ…..                                                                                                        
Мэз дзыгъуэм : АтIэ, уи анэшхуэм сэлам езмыхыу,
зезмыгъэцIыхуу дауэ сежьэжын? ЕмыкIущ, сыбгъэхьэщIауэ,сыбгъэтхъэжауэ абы зезмыгъэцIыхумэ и жагъуэ ищIынщ.                                                                                                                   
       Унэ дзыгъуэм : (фIэмыфI— фIэмыфIу). Ухэмыт абыхэм.

Мэз
дзыгъуэм :
Ар къезэгъыркъым, ди деж, мэзым, апхуэдэ щыхабзэкъым.                      Унэ
дзыгъуэм : УзэрегуакIуэщ! Ауэ ар жьы дыдэщи фIыуэ зэхихыжыркъым, набгъэ дыди хъуащ.                                                                                                                          
Мэз дзыгъуэм : Ягъэ кIынкъым, сыгурыIуэнщ.(Мэз дзыгъуэр шкIафыщхьэм къожэхри джэду бэлацэжьым и пащхьэм
къохутэ. Джэдуужьыр мащIэу къэщтауэ йоплъ, абы и гъащIэм илъэгъуатэкъым, мэз дзыгъуэ, унэ
дзыгъуэ цIыкIум гужьеяуэ шкIафыщхьэр къызэхижыхьурэ кърхуэхри
джэдуужьым и пащхьэм къохуэ, мыдрейр мэз дзыгъуэм щепхъуэм унэ дзыгъуэр къыIэрохьэри зэуэ зыжьэдедзэ. Мэз дзыгъуэ
цIыкIур мащтэри унэм къыщIожыж,
бжэщхьэIум деж къыщызэтоувыIэри).                                                                     
Мэз дзыгъуэм : СыхулIэ апхуэдэ
анэшхуэ! (жери щIожыж)                                                     
Таурыхъ Дадэ : (къихьэурэ). Аращ, цIыкIухэ, дзыгъуэ цIыкIуитIым я                  хъыбарыр
зэрыхъур. Ауэ абы иужькIэ мэз дзыгъуэ цIыкIур зэи къуажэм хьэщIапIэ къэкIуэжакъым зым и дежи. Аращи фIыкIэ дызэIущIэ абыкIэ доух ди зэIущIэныгъэр.(йокIыж).

БАЖЭ ЦIЫКIУМРЭ И ХУПХЪЭМРЭ.

Бажэ
цIыкIум. Гъуэгум сыздырикIуэм, хупхъэ къэзгъуэтащ. Хупхъэ дахэщ
уи хупхъэр, арщхьэкIэ пирог сиIэкъым. Зы IэфI гуэркIэ схъуэжатэмэ аратэкъэ? Къэзгупщысащ.
СыкIуэнщ мес мо унэм. (унэм
бгъэдохьэри тоуIуэр).                                   
Япэ унэр зейм. Хэт ар
?                                                                                                  
Бажэм. Фи пщыхьэщхьэ фIыуэ! Сэ
сы бажэ- шыпхъу цIыкIущ. Ныжэбэ фи деж сыщывгъэIэ.                                                                                                                   Япэрей
унэр зейм. Уэрыншэу дэ унэм дыщIэхуэкъым.                                         Бажэм. Сэ шэнтжьей
щIагъым сыщIэгъуэлъхьэнщ, си кIэр шэнтжьей щIагъым щIэслъхьэнщ, хупхъэр- пэшхьэку щIагъым!                                                                                                              
Япэ унэр зейм. Хъунщ , атIэ къыщIыхьэ! (бажэр шэнтжьейм
йогъуалъхьэ).   Бажэм. Уи жэщ фIы ухъу! (и нэр зэтрепIэ, итIанэ, псори зэрыжеяр и фIэщ щыхъум, хупхъэр щхьэгъубжэм
къыдедз).                                                             Япэрей
унэр зейм. Уи пщэдджыжь фIыуэ, бажэ
цIыкIу!                                                       Бажэм. Ох
–ох-ох! Дэнэ щыIэ си хупхъэр? Арыншэу иджы сэ
сыт сщIэжынур? Хупхъэм и пIэкIэ зы джэд цIыкIу
къызэт!                                                              Япэрей
унэр зейм. АтIэ сыт тщIэн. Нащтэ джэд цIыкIур.                                            (бажэм джэд цIыкIур къэпым ирегъапщкIуэри, щIопхъуэж).                                           
Бажэм. Мис иджы мы унэм сытетыркъэнщ. (тотыркъэ). Фи пшыхь фIыуэ! Ныжэбэ сыщывгъэIэ.                                                                                                                ЕтIуанэ унэр зейм. Уэрыншэу дэ унэм дыщIэхуэкъым.                                 
Бажэм.  Сэ шэнтжьей щIагъым сыщIэгъуэлъхьэнщ, си кIэр шэнтжьей щIагъым щIэслъхьэнщ, джэд цIыкIур пэшхьэку щIагъым щIэзгъэтIысхьэнщ.                                                                                                                         
ЕтIуанэ унэр зейм. Хъунщ атIэ, къыщIыхьэ.                                                                       Бажэм.
Фи жэщ фIы ухъу! (Псори щыжеижым, джэд
цIыкIур ишхащ).        ЕтIуанэ унэр зейм. Уи пщэдджыжь фIыуэ, бажэ цIыкIу.                                   
Бажэм. Ой-ой-ой! Дэнэ щыIэ си джэд
цIыкIур? Къызэфтыж си джэд цIыкIур,                     е и пIэкIэ зы бабыщ
къызэфт.                                                                             
   ЕтIуанэ унэр зейм.  Сыт тщIэн атIэ. Нащтэ бабыщ цIыкIур. (Бажэр щIопхъуэ-жыр).                                                                                                           
                 Бажэм. (Уэрэд жеIэр).                                                                                                        
        Бажэ цIыкIур гъуэгум ирокIуэ,                                                                                        
Хьэлывэху
къегъуэтыр,                                                                                                         
Хьэлывэхур джэд цIыкIукIэ
ехъуэжыр,                                                                                          
Джэд цIыкIур ехъуэж бабыщ цIыкIукIэ!                                                                                  
Бабыщ цIыкIур схъуэжынкъэ хъыджэбз цIыкIукIэ.                                                       
(ТоуIуэр унэ
ещанэм).                                                                                                                           
Бажэм. Фи пщыхьэщхьэ фIыуэ.
СыныщIэгъэхьэ тIэкIу зызгъэпсэхуну.         Ещанэрей унэр зейм. КъыщIыхьэ унэм, бажэ цIыкIу! Зыгъэпсэху.                       Шэнтжьейм итIысхьэ, бабыщ цIыкIур пэшхьэку щIагъым щIэгъэтIысхьэ.                   (Бажэ цIыкIум зыри щIэмысу щилъагъукIэ, бабыщыр ешхыр).                                Бажэм.
Ай-ай-ай! Дэнэ щыIэ си бабыщ цIыкIур! Хэт ар зыщтар? Сыт иджы тщIэжынур? Бабыщым ипIэкIэ фи хъыджэбз цIыкIур къызэфт!                            Ещанэ унэр зейм. Сыт уэ
хъыджэбз цIыкIум епщIэнур?                                                 Бажэм. Сэ
абы уэрэд зыжрезгъэIэнущ!                                                               
Хъыджэбз цIыкIум. Сыхуейкъым сэ бажэм уэрэд жесIэну!                          Бажэм.
Апщыгъуэм си бабыщ цIыкIур къызэфтыж.(ГъынэпцI зещI).                             Ещанэ унэр зейм. (ЛъэныкъуэкIэ зегъазэри). Сыт тщIэн атIэ. Щтэ хъыджэбз цIыкIур.                                                                                                                     
                                                                       Бажэм.
ФIыкIэ! Узыншэу фыщыт! Тхьэм фигъэпсэу. (Къэпым бгъэдохьэри къищтэну хуожьэр,
мэгурым, къэпым хьэр къолъэтри бажэм кIэлъыщIопхъуэ).          

КЪУАРГЪЫМРЭ БАЖЭМРЭ.

Къуаргъыр жыг къудамэм тесщ, хэгупщысыхьауэ. Хужьыгъэ
гуэр жьэдэлъщ. Бажэр , блэжрэ пэт, кърохьэлIэ.                                                            Бажэм.
(Къуаргъым худоплъейри). Мы си насыпым къихьам еплъыт! Кхъуейхьэл жьэдэлъ
хуэдэщ. Си напэр фIыцIэщ, Къуаргъ цIыкIу, а уи жьэм жьэдэлъым ухэзмыгъэкIыжмэ. Зыгъэ уэсщIар уэсщIэнщ иджыри…. КъыбжьэдэзгъэпкIауэ щытати, Iэмал сыпхуекIуэри. (Хэгупсысыхьауэ). Зыгуэрей
Къуаргъыжьыр арауэ пIэрэ мыр? Къуаргъхэм гъащIэ кIыхь яIэщ жаIэ,арагъэнкIи хъунщ. Iэджэжь щIащ абы лъандэрэ –щыгъупщэжагъэнщ. (Къуаргъым
йоджэ). Уа, шынэхъыжь, щхьэ ухэплъэрэ? Уи жагъуэ къэзыщIа щыIэ? Уи жагъуэ къэзыщIа щыIэмэ, къызжеIэ: хуэфI сымыхъумэ Бажэ сыкъилъхуакъым! (Къуаргъыр къоплъых
зэрыщымщ). ЛIо, зыри жыпIэркъы-ми? Уи жагъуэ къэзыщIа щыIэ, жызоIэ?                              
                                   Къуаргъым.(и жьэм жьэдэлъыр лъапэкIэ еубыдри). Сыту
узэгуэудыгъуащэ                                              уэ Iейр! Сыт
узыхуейр?                                                                                             Бажэм.
Сыт, жызоIэ,ущIыхэплъэр?                                            
                  Къуаргъым. УщIыхэплъэн мащIэ
иджы?                                                            Бажэм.
Хэт уи жагъуэ къэзыщIар? Уи дзыхь къызэгъэзи,
къызжеIэ: мыхьыр езмыгъэхьым, Бажэ
сыкъилъхуакъым, жысIай.                               
      Къуаргъым. Уи гъуэгу ирикIуэ,тIэхъуфэхъу щхьэ сыкъэпщIа? уэ узилажьэм
сэ…                                                                                                                                 Бажэм.
Ныбжьэгъу жыхуэIэращ: уи лажьэр къызжеIэ. СхузэфIэкIкIэ зыпщIэз-гъэкъуэнщ.                                                                                                  
                       Къуаргъым. Уи гъуэгу урикIуэ бжесIакъэ! Бажэ ныбжьэгъут иджы сыкъызыхуэтыжыр.                                                                                                      Бажэм.
Къуэш егъу нэхърэ ныбжьэгъуфI жиIащ адыгэм. Си жагъуэ къомыщI— ар схуэмыфащэщ. Сигу хьэрэмыгъэ
илъкъым.                                                  Къуаргъым.
Зегъэхь адэ, уи ажэ си бжыхь къомыпх!                                          
Бажэм.(къуаргъым зэхримыгъэхыу). Уи ажи уи бжыхьи сыщIэнэцIыркъым. Сэ сызэщэр кхъуейрщ.(Къуаргъым жриIэу). Къуаргъ и быныр фымакъыфIэ защIэщ- зы уэрэдыжь къызжепIэркъэ. Зыгъэ си гум жьы дебгъэхужати, уэрэд дахэкIей къызжепIэри!                                                                                         
Къуаргъым. Апхуэдэ гукъыдэж сиIэкъым сэ нобэ, уэри уэрэд щхьэкIэ улIэркъым. Уэ узэщэр сощIэ
сэ.                                                                                        
Бажэм. Сыт сызэщэр? ЕмыкIу щхьэ
жыпIэрэ?                                                 
Къуаргъым. Мис мыращ узэщэр! (хужьыгъэр- тхылъымпIэ кIапэр къыхуредзых). Кхъуей уи гугъэщ ар. Щыгугъи щыс абы! ЩыIэжкъым, тIасэ, а зэманыр…. Зы кхъуей хьэл и
талонщ а нездзыхари, уи натIэ иукIащ. КIуэ тыкуэным: къуатмэ, уи хьэлэлщ, фIыкIэ ушх.                                                     Бажэм.
(талоныр зэпеплъыхь йлпэм). Си пыIэкур къибудакIэ соIуэ, Къуар-гъыжь! КхъуейкIэ сыбгъэтхъэжат зыгъэ. ТхылъымпIэм дыкъыхуэнащ, тIэ, мы сэ слъагъум. «Ей,зэман!» жыхуиIэращ пасэрейм: тхылъымпIэм уи ныбэ из ищIын!…

ЩакIуэмрэ шылэджэдымрэ.

Хъы идзри
, щакIуэм шылэджэд къиубыдащ.

ЩакIуэм. Мыр елъ мы къысIэрыхьар! Мы шылэджэд цIыкIур елъ мыр! Унэм усхьынщи, хъарым уизгъэтIысхьэнщ. Уэрэд къипшу уисынщ хъарым, шылэ-джэд цIыкIу.                                                                                   
           Шылэджэдым. КхъыIэ, сумыгъэтIысхьэ хъарым! ГущIэгъу къысхуэщI. СутIыпщыж, сыбутIыпщыжмэ,
игъащIэкIэ къыпщхьэпэн чэнджэщ уэстынщ,
чэнджэщищ.                                                                                                                                           
ЩакIуэм. СыкъэбгъэпцIэнкъэ.                                                             
                  Шылэджэдым. УкъэзгъэпцIэнкъым. СыбутIыпщыжынумэ,
япэ чэнджэщыр бжызоIэ.                                                                                                                                 
ЩакIуэм. Хъунщ, узутIыпщыжынщ. КъызжыIэ.                                              
Шылэджэдым. Япэ чэнджэщыр мыращ: блэкIам ущIэмыфыгъухьыж.        ЩакIуэм. БлэкIам ущIэмыфыгъухьыж жыпIа? Чэнджэщ щIагъуэщ. Сыарэзыщ абыкIэ. ЕтIуанэ чэнджэщыр къызжеIэ атIэ.                                                         Шылэджэдым.
Ар щыбжесIэнур, сыбутIыпщыжмэщ.                                       
ЩакIуэм. Уи щхьэ зэрыхьщ- узутIыпщыжынщ. Ауэ сыкъомыгъапцIэ: етIуанэри ещанэри къызжеIэ. (Шылэджэдыр еутIыпщыж).                   Шылэджэдым.(Жыгыщхьэм
тетIысхьэжауэ). ЕтIуанэ чэнджэщыр мыращ: пцIыр уи фIэщ умыщI.                                                                                     
                          ЩакIуэм. Къызощтэ ари чэнджэщу: пцIыр уи фIэщ пщIы хъунукъым. УIущ гуэр хъунщ уэ, сымыщIа щхьэкIэ….КъызжеIэ
ещанэри…..                                        Шылэджэдым. Ещанэм зэкIэ ухуэмыпIащIэ. Уэ делэм пщIэуэ пIэрэ укъызэрызгъэпцIар? Си хулъэм джэдыкIэ хуэдиз хъууэ дыщэ кIанэ илъщ. Ар уиIамэ, игъащIэкIэ пхурикъунт, жьыр къыщепщэр умыщIэу упсэунт.   ЩакIуэм.Щхьэ мыгъуэ узутIыпщыжат! Сыту сыдела! Дыщэм сыхэкIыжащ. Еууей! Еуу- ууей! Си Iэпэм себгъэдзэкъэжаи! КъызжеIэ ещанэр. КъызжепIэну
сыкъэбгъэгугъатэкъэ?                                                                                                  Шылэджэдым.
Хьэуэ,ещанэ чэнджэщым ухуейкъым уэ. ТIу бжесIати, асыхьэту пщыгъупщэжащ.
БлэкIам ущIэмыфыгъухьыж бжесIатэкъэ? АтIэ сызэрыбутIыпщыжам щхьэ ухущIегъуэжа? Унэпсейти, аращ ущIыхущIегъуэ-жар. ПцIыр уи фIэщ умыщI бжесIати, абыи уедэIуакъым. Сэ сызэрыхъур уолъагъу:
джэдыкIэ хуэдиз дыщэ кIанэ си хулъэм ихуэн? ТIум емыдэIуам ещанэр хуэфащэкъым.(Мэлъэтэж).                                            
                                    ЩакIуэм. Си пыIэкур къибудащ, шылэджэд цIыкIу. (И щхьэр фIэлэлу гъуэгу тоувэж).

Пщымрэ
пщылIымрэ я хъыбар.

Автор. Пщым пщылI тхьэмыщкIэ гуэр иIэт. ПщылIым лъэкI къимыгъанэу сыт хуэдэ Iуэхури дэгъуэу ищIэт, ауэ пщыр арэзы ищIын хузэфIэкIтэкъым. Пщыр абы щIыхуэмыарэзыр пщылIым и щытхъу ину зэрыжаIэрат.                                    ЦIыху. А пщылI тхьэмыщкIэм хуэдэу
Iуэхур дэгъуэу зылэжь дунейм теткъым.
Жэщи махуи зыгъэпсэху иIэкъым. ХуэщIэр ещIэ. Iуэху зехьэкIэм хуэкъулейщ. Абы къилэжьымкIэ пщыр мэпсэу. Ар пщым имыIатэмэ, апхуэдэ псэукIэ дэнэ
кърихынут?                                                                                      
                                            Автор. Зы махуэ гуэрым и
пщылIыр къригъашэри, пщым абы
зыхуигъэзащ
мыпхуэдэу:                                                                                                                   
Пщым. Сэ бгъэзэщIэну Iуэхуищ бжызоIэ. УмыгъэзащIэмэ,уи щхьэр пызупщIынущ. Махуищ пIалъэу
узот.                                                             ПщылIым. ЖыIэ, зиусхьэн. Сыт хуэдэ Iуэху ахэр? Уэ жыпIэр сымыгъэзэщIэн сыхуиткъым
сэ.                                                                                                                 Пщым.
Дыгъэмрэ мазэмрэ я зэхуаку илъ лъэбакъуэ бжыгъэр къэлъытэ. ЕтIуанэрауэ, зихуэдэ къэмыхъуа пцIы къэупс. Ещанэр аращи, сигу илъыр
къащIэ.                                   
                                                                                                      Автор.
ПIалъэр къэсри, пщылIыр пщым хуэкIуащ чы матэшхуэ иIыгъыу, матэри абы и пащхьэ
иригъэуващ.                                                                              Пщыр.
Сыт, си упщIэхэм я жэуап къэбгъуэта?                                            ПщылIым. Къэзгъуэтащ. Дыгъэмрэ мазэмрэ я
зэхуаку лъэбакъуэ минищэрэ щырэ
илъщ.                                                                                                                      Пщыр.
Ар дауэ къыубжа?                                                                                         ПщылIым. Уи фIэщ мыхъумэ, кIуэи
къэщ.                                                                      Автор.
Пщым къыгурыIуащ пщылIыр къызэрытекIуар.                                     
ПщылIым.ЕтIуанэм и жэуапыр мыращ. Си адэм уи
адэм мыбы из дыщэ иритыгъащ. Ар къызомытыжмэ псоми уажесIэнущ.                                         
Пщым. Мыпхуэдэ матэшхуэм из дыщэ уи адэм дэнэ кърихыу си адэм къритыгъа, пщылI пцIыупс? Уи щхьэр иджыпсту фIезгъэхыни!                 ПщылIым. ПцIы упс жыпIати сыупсащ. АбыкIэ сыбгъэкъуэншэн плъэкIынкъым!                                                                                                           Автор.
ЕтIуанэуи пщылIыр къызэрытекIуар къыгурыIуащ
пщым.                                                     Пщым. Апщыгъуэм мэуэ
иджыпсту сызэгупщысу сызыгъэгумэщIыр къащIэт!                 ПщылIым. Иджыпсту, зиусхьэн, узыгъэгумэщIыу уи гум илъыр мыращ: «Мы пщылIым седэуэным сыкIэрыкIыжмэ нэхъыфIщ. Ар
къыздэхъумэ нэхъыбэ
сыхуейжкъым!»                                                                     
                                            Пщыр. КъэпщIащ псори!(къэгуоуащ пщыр) Шыгу зэщIэщIа узот, щхьэхуити узощIыжри
узоутIыпщыж. СкIэрыкIыж къудей! Си къуажэ дэкIыжи уздэхуейм кIуэ!                                                                                                                                                                                          Автор.
Мис апхуэдэу пщылIыр пщым текIуащ.                                                           

Бажэмрэ Уашхэмрэ 2 Iыхьэ.

Бажэ:
Ей уашхэ сэлам алейкум!

Уашхэ:
Сэлам бажэ дауэ ущыт?

Бажэ:
Сэ хъунущ ауэ зыгужру Iейдыдэу сомэжалIэри, зыкъом щIауэ зыри сышхакъым.

Уашхэ:
Сэри Iейуэ сомэжалIэр бажэжь цIыкIу накIуэ зыгуэр къэдулъэпхъэщынщ.

Бажэ:
НакIуэ шхын гуэрхэр зэдгъэпэщынщ.

Уашхэ:
О о о-мы къэзгъуэтар бабыщ къэзгъуэтащ.

Бажэ:
Зэ уашхэ умыгузавэ сэ Iейуэ сомэжалIэри бабыщыр сэ сшхынщ.

Уашхэ:
Хьэуэ, бажэ уэрэ сэрэ хэт нэхъыжьми абы ишхынщ.

Бажэ:
Уэ сыт щыгъуэ укъыщыхъуар?

Уашхэ:
Сэри, сэ дунейр щымыджэмыпцIэм щIылъэр щызэпцIагъащIэм сыкъэхъуащ,                 бажэ цIыкIу.

Бажэ:
уэуэу мыгъуэ (Къыхидзауэ магъ)

Уашхэм:
Сыт мыгъуэ къэхъуар?

Бажэ:
А зи гугъу пщIа зэманым сэ си къуэ
нэхъыжьыр псым итхьэлауэ щытати ар сигу къэбгъэкIыжауэ аращ.

Уашхэм:
Абы щыгъуэм уэ узэрынэхъыжьым пцIы хэлъкъыми уэ шхы бабыщыр. Шхы бжесIай.

Бажэм:
Упсэу уашхэ, упсэу! (Бабыщыр къещтэри) тыншу ущыт уашхэ, упсэу!

Уашхэм:
Ари ныбжьэгъу хъуакъым афIэкIа бажэр ныбжьэгъу сщIыжынкъым.

Хъуэжэ и сондэджэрагъыр.

Авторым: Хъуэжэ сондэджэракIуэ ежьэурэ къыкIухьт, цIыхухэм яхыхьэт яхэтт. АпэсищкIэ къищэхур сом ныкъуэкIэ ищэжырт. Зы махуэ гуэрым зекIуэ ежьэну пылъу Хъуэжэ и щхьэгъусэр елъэIуащ.

Фызым: Уэ , Хъуэжэ ,апэсищкIэ къыбощэху сом ныкъуэкIэ бощэж     ди мылъку тIэкIур хэдмылъхьапэ щIыкIэ уи сондэджэрыныр  щыгъэт.

Хъуэжэ: АтIэ цIыхухэм я фейдэ хэмылъу хэт сэ сату къыздэзыщIэнур?

Фызым: А на фейдэ здэщымыIэм сату щыIэн, нтIэ ауэ уэ уи сондэджэрыкIэм хуэдэ щыIэкъым. Ар сыт хуэдэ делагъэ.

Хъуэжэ: СкIэрыкIыт иджы. Сэ апхуэдэу сату сщIэуэ сесакъым къызэрысщэхумкIэ сщэжмэ ар сондэджэркъым, атIэ цIыхухэм язогъэлъагъу уасэшхуэ
трамылъхьэу сату зэращIэн хуейр.

Бажэ хьилэшы.                                                                                                                                                   Бажэм
:
(Зигъэджэрэзу) Сыту дахащэ мы мэзыр. Дэну пIэрэ адрейхэр здэщыIэр? Сыту пIэрэ къаущэкIур? Уа сэ мы къэзгъуэтам феплъыт. Сыт
мыр зиIысыр? (Пшынэ цIыкIур къещтэри макъамэ кърегъэкI хуэдэу зещI аткIэ макъамэ къоуэ). Зезгъэсэнкъэ .                                         Мыщэм:
бохъу апщий бажэ цIыкIу. дунейм утеткъыми .(И щIыбым мэшоку илъщ).        Бажэм :  Еблагъэ
, еблагъ, мыщэ цIыкIу . Сытым укъысхуихьа?                                                   
Мыщэм: сытхъэжу сыкъэкIуакъым ,
дыгъуасэрей лъандэрэ си ныбэм зыри ехакъым сомэжалIэ.                                                                                                                                                                         
Бажэм : Тхьэм гущIэгъу къыпхуищI мэщэжь цIыкIу. Сэ пхуэсщIэфынур аращи си Iэпэ пшынэмкIэ укъэзгъэфэнущ.                                                                                                                     
Мыщэм: Iух, Iух сыт Iэпэпшынэ жыхуэпIэр? Ар си Iуэху сэ? Сэ сомэжалIэ.                               Бажэм
: УщIегъуэжынщ . Iэпэпшынэр къызэрысщтэрэ IэщIагъэ къызэрысхуэхъурэ лы пшэркIэ фIэкIа сышхэкъым сотхъэж. Лым си гур щыкIащ.                                                  
 Мыщэм: Iэгъу, дэнэ къыздипхыр?                                                                                                                Бажэм
: Iэпэпшынэм сызэреуэу хьэщIэ хъушэ къысхузэхуос. Абыхэм зы
яхэткъым IэнэщIу.                                                                                                                                                                   
Мыщэм: а джыдэ мыгъуэ зэ зыдгъазэми апщыгъуэ зэранкъым. (Къофэ).                           
                 Бажэм : Iэпэпшынэр
маджэ къафэ къызогъэкI, си мыщэжьу бзаджэ
къомыгъанэ плъэкI.(Абы хэту дыгъужьыр къохьэ
абыи къэп и щIыбым илъщ).                                               
Мыщэм: а а а , еблагъэ дыгъужь цIыкIу, пшынауапщIэ къыздэпхьа?                                           Дыгъужьым
: Сыт пшынауапщIэ?                                                                                                                                          Мыщэм:
Узыгъэунэхъун мыдэ къэхь мы уи къэпым илъыр. Мы ди бажэ цIыкIу пшынауэшхуэ зэрыхъуар умыщIэу ара? Еплъыт абы?                                                                                      
Дыгъужьым : апщыгъуэм зэ зыдгъазэми хъунущ(ТIури къызэдофэр).                                                                                             Бажэм
: А мыщэ, уэ дыгъужь зэ фыдэлъей ислъэмей.

Мыщэм: зэ догуэт хэт мо къакIуэр?

Дыгъужьым : Ей уашхэ мыдэ къакIуэт мы ди пшыналъэм пщIэншэу щхьэ уедэIурэ?

Уашхэ: Мэуэ сыздэблэкIым зэхэсха къудейуэ аращ. Куэдрэ седэIуакъым.

Мыщэм: Куэд жумыIэу мы уи къэпым илъыр мыдэ къэхь. Бажэ
цIыкIу мы уашхэри зэ къэбгъафэкъэ. (Пшынэм къеуэн щIедзэ бажэ цIыкIур).

Бажэм :  а си уашхэ пIащэ, а си мыщэжь цIыкIу, а си дыгъужь къащхъуэ къэфщIыт ислъэмей. Уа – а – а хэт мо къакIуэр?

Мыщэм: ЩакIуэр, щакIуэр къокIуэ. ПсынщIу!

Дыгъужьым: Фоч иIыгъ.

Уашхэ: ФынакIуэ, фынакIуэ псынщIэу. (Йожыжхэ)

Бажэм:  КIынтIэ,кIынтIэ, кIынтIэ хьа!. Мы сэ лыуэ къысхуахьар!                                                  КIынтIэ,кIынтIэ, кIынтIэ хьа! Псори псори къэзгъэпцIа!

Дошкольное отделение №2 МКОУ «СОШ№1» г.п.Залукоковже

Театрализованное представление

на кабардинском языке в подготовительной группе

               «Бажэ пшынэ»

Воспитатель – Кушхова О.Х.

2018г.

«БАЖЭ ПШЫНЭ»

Сабийм:
— Хабзэ дахэу дэ ди лъэпкъым 1эджэ мэхъур къыдежьар.
— Ди сэламырщ дэ а къомым къыщ1эдзап1э яхуэтщ1ар.
— Дыгуф1эжу нобэ «Фыузыншэм» дэ вжыдо1э.
— «Дыхъэрзынэщ», — ар жэуапмэ, нэхъ ди гуапэ зы щымы1э.
— Гъуэгурык1уэм ар къитамэ, Дыкъотэджри къы1ыдохыр.
— Нэхъыжьыф1хэм дахуэзамэ, щхьэр догъэщри ар ядохыр.
 -Фэрыщ1 хэлъкъым ди сэламым,
-Пэжк1э ди гум ар къегъэщ1.

К!эпхъ

Хъыбарегъащ1э,хъыбарегъащ1э,

 хъыбар псоми фызогъащ1э

 нобэ махуэ лъап1эщ

Сабий садым ящ1 унафэ

 мэзым щ1эсхэр ирагъэблагъэ

Тхьэк1умэк1ыхь:

Сыщымыуэм зэхэсхащ

 Нобэ икъук1э махуэ лъап1эу

Сабий садым дашэ хьэщ1эу

Дэнэ щы1э си ныбжьэгъухэр

Сэ 1энэщ1у сахыхьэну?

/мэгупсысэ/ Пшынэ ц1ык1ур яхуэсхьынщ

Т1эк1уи садэджэгунщ.

/гъэгу тоувэ/

 Уэху, сыту махуэ хуабэ, дыгъэр сыту гуащ1э,

Пшынэ ц1ык1ур згъэт1ылъынщ,псынэпс щ1ы1и сыкъефэнщ                              

Си гъуэгу к1ыхьым хэзгъэщ1ынщ.

/Уд фызыжьыр къыщ1олъадэ./

 Уэ пхуэфащэ сэ сыхъуннщ

Зэран к1эщ1к1и сыпхуэхъунщ

1эпэ пшынэри згъэпщк1унщ,

Мурад пщ1ахэр 1эщ1ыб сщ1ынщ!

/Тхьэк1умэк1ыхьым Къелъыхъуэ пшынэ ц1ык1ур/

Дэнэ щы1э 1эпэ пшынэр?

Хэт зэран сэ къысхуэхъуар?

Алыхьышхуэм щымышынэу

Си мурадыр к1ыф1 зыщ1ар?

К1эпхъ:

Умынэщхъей, Тхьэк1умэк1ыхь,

Мэзым и псэущхьэ ц1ык1у

1эпэ пшынэри къэбгъуэтыжынщ

Ц1ык1ухэми хьэщ1эу уахуэк1уэнщ!

(Я 1эр зэры1ыгъыу щ1ок1).

Уд фызыжььыр:

 1эпэ пшынэ сэ сыхуей? (пшынэр егъэт1ылъ)

Жыс1а псалъэр згъэпэжынщ

Фи лъэужьым сэ симык1ыу

Сабий садым нэс сыфшэнщ

Фэ фхуэфащи сэ сыхъунщ. (Я ужьым иту щ1ок1)

(Бажэм къегъуэт 1эпэ пшынэр, и к1эр делъэ)

Уд фызыжььыр:

 Мыдэ феплъыт, мыбдеж щысу,

1эпэ пшынэр зыгъэджэгум,

дэнэ къипха 1эпэпшынэу

 мы дахащэу уэ узэуэр?

Бажэм:

Къэзгъуэтащ, зэ къытехьи къафэт

Уи лъэгу дыщ1эгъэплъыт

(Макъамэр къоуэ, уд фызыжьыр къофэ)

Си гур къоху,мэбэрабзэ,

Си гур щабэ хъу и хабзэ?

Зэран сыхъуну сигу ислъхьамэ,

Сымыщ1эну сэ си хабзэ?

(Тхьэк1умэк1ыхьымрэ к1эпхъымрэ къохьэ)

К1эпхъ:

Еплъыт, еплъыьт, мес уи пшынэр,

Бажэм и1ыгъщ 1эпэ пшынэр!

(Уд фызыжььым зегъэпщк1у)

Тхьэк1умэк1ыхьым:

Къыдэтыж мы пшынэр бажэ,

Яхуэтхьынущ ар сабийхэм.

Бажэм: Сэри сыздэфшэну?

К1эпхъ: Къыдэптыжмэ уздэтшэнщ!

(зэгъусэу щ1ок1хэр)

Сабийхэр мэджэгу «Атэн-атэн» жыхуи1э джэгук1эм.

 — Ал- мэлэч!

-Ал-чэрим!-жэуап къатыж адрейхэм.

-Атэн-атэн!- маджэ япэхэр аргуэру.

-Атэн дыгъужь!-къыпадзыж абы.

-Дыгъужь зэман, — жа1э япэрейхэм.

-Атэкъыни, мэтэкъыни,

Зигъэназэу,зигъэзууэ

Мурат кърежи зэпреуд!

Сэтэней къохьэ.

Фи гугъати нобэ ц1ык1ухэм

Псысэ зи ц1эу фи хэку дахэм

Си лъэпкъ хахуэм Зык1и игугъу фымыщ1ыну?

 Сабийхэм: Мыр  хэт ухъуну?

Сэтэней:

Сэ Нарт хасэм сыкъик1ащ

Сэлам гуапи къыфхуэсхьащ

Псалъэ 1ущк1э, ц1ык1ухэ, фэ зыфхузогъазэ:

Уи бзэр гъэ1эсэ

Зэик1 пц1ы умыупс

Псэжь удэмылажьэ

Емык1у ухэмыхьэ

Лыф1 умыгъэбий

Уи напэ хужьу

Ц1ыхум яхэт.

(Мэлычыпхъу ц1ык1у къохьэ)

Сэтэней гуащэ, уэ щхьэ сыкъэбгъэна?

Нанэ выл бэлыджэ, кхъуей шыпс, къундэ псэу т1эк1у, жи1эри сыкъигъэк1уащ.

 Сэтэней: Си1эущытмэ си к1эр дыщэ данэк1э къаудыхь.

«Мэхь» жып1эмэ хьэ къарищэ къызэхуэсу. Сыщымыпсэужым дежи гъуаплъэ бэн схуаущ1ыж.

(Мэлычыпхъу):

Уи1э пщ1ондэ- уи к1эр хьэцыбанэк1э къаудыхь  . «Мэхь» жып1эмэ хьэ къарищэ къызэхуэсу. Псы севгъафэ жып1эмэ кхъузанэк1э къыпхуаухь.  Ущымыпсэужым дежи псыпц1эжь ят1эм ухаудзэж.

Тхьэк1умэк1ыхь, К1эпхъ,  Бажэ къохьэ:

Дыкъэса си гугъэщ, феплъыт. Месыр, плъагъуркъэ сабий садыр.

Сабийхэм : Фыкъеблагъэ, ф1ыуэ тлъагъу, псэущхьэ ц1ык1ухэ!

К1эпхъым: Фи унафэр щызэхэсхым, мэзым щ1эсхэр дыкъэк1уащ, пшынэ ц1ык1ури къыфхуэтхьащ.

(Адыгэ къафэ )Уд фызыжььым: Мыпхуэдэ махуэ дахэм 1уэху мыхъумыщ1э уи щхьэм къихьэм сытк1э къыпхуэгъун?  Нобэ вакъэ зэвым сиуващ, хыми нит1к1э сыхэплъащ. Ц1ык1ухэ, фи псысэм к1э и1эху сэри сызыхэвгъэт.

Сабийхэм:

Уэ блэ зэраук1а башщ,

Уэ уи цищ мэп1ий

Щхьэм имытмэ , лъакъуэм и мыгъуагъэщ.

Удыр и щхъухьым ехьыж.

Узэлъэ1у нэхърэ къолъэ1у, жа1э,- деплъынщ уи псалъэр зэрыпэжым.

Уд фызыжььым:

Си щхьэр лъагэу сывгъэлъэгъужащ. Абы къыхэк1к1э къыфхуэсхьащ пасэрей джэгук1э «Пы1э къуэдзэ» (Мэджэгухэр)

Уд фызыжььым:

Сэ алъандэрэ къэзгъэщ1ар сытым щыщ? Си гур хуабэ къысхуэфщ1ащ, ныбжьэгъу куэди къэзгъуэтащ. Саугъэту сэ хъуэхъу дахи вжес1эжынщ.

Уафэ джабэр ди унэ бжыхьу,

ЩIым и лъащIэр дитIысыпIэу,

Уафэгъуагъуэм дыкъимыгъаскIэу,

КъаскIэхэр ди бийхэр арауэ,

ХъуаскIэхэр ди жьэгу мафIэм къыдидзу,

Дыгъэ къуэпсым и нурыр къытхидзу,

Пшэхэр ди къуэш пэлъытэу,

Ди анэ-адэхэр псом хуэмыдэу тлъытэу,

Ди зэхуаку дэлъыр гулъытэу,

Ди губгъуэ Iэнэхэр дыгъафIэу,

Нартхэ я лъэужьыр хэмыгъуащэу,

Дызытеувэр щIы фIыцIэ щабэу,

Адыгэ Хабзэр ди щIэблэм едгъащIэу,

Шыгъу пIастэм зыщыдмыгъащIэу,

ФIы щIэным дыхуэпIащIэу,

Нэщхъеягъуэхэр ди мащIэу,

Ди псы уэрхэр IуедмыгъащIэу,

Ди псыхъуэжь кIуэцIхэр къабзащэу

Адыгэ цIыхухэр щэджащэу,

Уз бзаджэхэм дыгъуасэр я мащэу,

АдыгэщIхэм дыщытепщэу,

Жьы угъурлыхэр къытхуепщэу,

Ди псыхэр мыутхъуэрэ,

Псынэпсхэр бжыгъэншэу къыщIэжу,

Ди Iэнэм тетыр тхъущIэжу,

Ди тхыдэ телъыджэр тщIэжу,

Iуэху зэпыдгъэуахэм тхупыщэжу,

Гъавэр хадэхэм щыгъунэжу,

Къуэпс ныкъуэфхэр пыдгъэжу

Зэпыча псор тхузэпыдэжу,

ЩхьэгъэпцIэныр дымыдэжу,

Ддэр цIыхугъэрэ напэу,

Адыгэ Хэкум и Iуэхур тфIэнэхъапэу,

ЗэгурыIуэныгъэр ды зэхуакум щыбатэу

Зыми зедмыгъэщхьрэ

Псоми зыкъыдагъэщхьыу,

Ди псыежэххэм я щIагъыр мывэкIэщхъыу,

ДыгуфIэгурэ дыгушхуэу,

Адыгэ лъэпкъыр Тхьэм дигъэпсэу.

Народные сказки » Кабардинские народные сказки — читать книгу онлайн бесплатно